Ekran Karşısında Yemek Yemenin Obezite Üzerindeki Etkileri

Uzman Diyetisyen Mısra Beste Köleoğlu, ekran karşısında yemek yemenin dikkat dağınıklığına yol açarak çocukların ne kadar yediklerini fark etmelerini zorlaştırdığını vurguladı. Köleoğlu, “Yapılan çalışmalar, ekran karşısında (özellikle televizyon izlerken) yemek yemenin enerji alımını %20-30 oranında artırdığını göstermektedir. Bu durum, obezite riskini önemli ölçüde artırır,” şeklinde konuştu.

Yüksek Kalorili ve Düşük Besin Değeri

Ekran başında yemek yiyen çocukların genellikle daha yüksek kalorili, şekerli, yağlı ve besin değeri düşük abur cubur yiyecekleri tercih ettiklerine dikkat çeken Köleoğlu, bu durumun insülin direnci, yüksek tansiyon ve dislipidemi gibi metabolik sendrom bileşenlerinin gelişme riskini artırırken, çocukların gerekli vitamin ve mineralleri almalarını engelleyebileceğini belirtti. Bu da beslenme yetersizliklerine yol açabilir.

Dikkat Dağınıklığı ve Sindirim Problemleri

Yemek yerken dikkatin dağılmasının, yiyeceklerin yeterince çiğnenmeden yutulmasına neden olabileceğine dikkat çeken Uzm. Dyt. Köleoğlu, bunun sindirim sisteminde strese yol açarak gaz, şişkinlik ve hazımsızlık gibi problemlere yol açabileceğini ifade etti.

Daha Az Meyve ve Sebze Tüketimi

Köleoğlu, ekrana maruz kalarak beslenen çocuklar ile kalmayanlar arasındaki farklılıkları şöyle açıkladı: “Ekran karşısında yemek yiyen çocuklar genellikle daha az meyve, sebze ve tam tahıl tüketirler. Bunun yerine, yüksek şekerli ve yağlı atıştırmalıklar tercih ederler. Bu durum, genel beslenme kalitesini düşürür. Ekransız bir ortamda yemek yiyen çocuklar ise, yemeklerini daha yavaş ve dikkatli yerler. Bu, tokluk hissinin zamanında fark edilmesini sağlar ve aşırı yemeyi engeller.”

Tokluk Hissinin Engellenmesi

Ekran önünde yemek yemenin tokluk hissinin engellenmesine neden olabileceğine değinen Uzm. Dyt. Köleoğlu, “Beynin, mideden gelen tokluk sinyallerini algılaması zaman alır. Ekran karşısında dikkatin dağılması, bu süreci uzatabilir ve çocukların gereğinden fazla yemek yemesine yol açabilir. Araştırmalar, dikkatli bir şekilde yemek yemenin (mindful eating), tokluk hissini artırdığını ve aşırı yemeyi engellediğini göstermektedir,” dedi.

Enerji Dengesizliği ve Obezite Riski

Ekran karşısında yemek yeme alışkanlığının, obezite ve aşırı kilo sorunlarını tetikleyebileceğine dikkat çeken Köleoğlu, “Çocuklar ekran karşısında daha fazla abur cubur tüketme eğilimindedir ve bu, toplam kalori alımını artırır. Ayrıca, ekran başında geçirilen zaman, fiziksel aktiviteyi azaltarak enerji dengesizliğine neden olur. Uzun vadede, bu alışkanlıklar kilo alımını hızlandırabilir ve obezite riskini artırır,” ifadelerini kullandı.

Sağlıklı Yemek Alışkanlıkları Kazandırma Yöntemleri

Ekransız bir yeme rutini oluşturmanın mümkün olduğunu dile getiren Uzm. Dyt. Köleoğlu, bunun çocuğun genel sağlık ve beslenme alışkanlıklarını iyileştirebileceğini vurgulayarak şu önerilerde bulundu:

• Ailece düzenli yemek yemek, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazanılmasına yardımcı olur.
• Yemek zamanlarında ekranları kapatın ve aile bireylerinin birbirleriyle etkileşimde bulunduğu bir ortam oluşturun.
• Yemek yeme alanlarını ekranlardan uzak tutun.
• Yemek masasında televizyon, tablet veya telefon bulundurmayın. Bu, dikkatin yemeğe odaklanmasını sağlar.
• Çocuklara, yemek yerken yemeğin tadını çıkarmayı, yavaş yemeyi ve her lokmanın tadını almalarını öğretin.
• Çocukları, ekranın yemek yeme üzerindeki olumsuz etkileri konusunda bilgilendirin.

Abur Cubur Tüketimi ve Ekran Bağımlılığı

Ekran bağımlılığının abur cubur tüketimini artırdığını ifade eden Köleoğlu, “Ekran başında geçirilen süre, özellikle reklamlar ve can sıkıntısı nedeniyle sağlıksız atıştırmalıklara yönelmeye neden olabilir. Çalışmalar, televizyon izlerken yiyecek reklamlarına maruz kalan çocukların, bu yiyecekleri tüketme eğiliminde olduklarını göstermektedir. Bu durum, toplam kalori alımını ve dolayısıyla obezite riskini artırır,” dedi.

Ebeveynlere Öneriler

Ebeveynlerin çocuklarına sağlıklı beslenme ve ekran kullanımı konusunda örnek olması gerektiğinin altını çizen Uzm. Dyt. Köleoğlu, şu bilgileri paylaştı: “Ebeveynler kendi yeme alışkanlıklarına dikkat ederek çocuklarına model olmalıdırlar. Çocuklarınızın ekran başında geçirdikleri süreyi sınırlandırın ve yemek zamanlarında ekran kullanımını yasaklayın. Amerikan Pediatri Akademisi, çocukların günlük ekran süresini 1-2 saat ile sınırlamayı önermektedir. Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırarak, yemeklerin aile ile birlikte ve dikkatlice yenmesini teşvik edin. Çocuklara, yemek yerken dikkatli olmanın ve yemeklerin tadını çıkarmanın önemini öğretin.”