Türkiye’de Mesane Kanseri: Tütün Ürünleri ve Çalışma Koşullarıyla Artan Riskler Üzerine Güncel Bilgiler

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji Ana Bilim Dalı üyesi Prof. Dr. Öner Şanlı, tütün dumanındaki maddelerin mesanenin iç yüzeyini yıllar boyunca tahriş ederek kanser riskini önemli ölçüde artırdığını vurguluyor. İlk bulgunun çoğunlukla ağrı olmadan idrarda kan olması halinde görüldüğünü belirtiyor; bu bulgunun, hastaların çoğunlukla ileri aşamaya kadar şikayet vermediğini gösterdiğini ifade ediyor.

Şanlı, Türkiye’de mesane kanserinin ölüm oranlarının yüksek olduğuna dikkat çekerek, bu hastalığın erkeklerde kadınlara oranla daha sık görüldüğünü ve ülke açısından önemli bir sağlık sorunu olduğunun altını çiziyor. En büyük değiştirilebilir risk faktörünün sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı olduğunu belirtiyor. Tütün dumanındaki kimyasallar mesanenin iç yüzeyini tahriş ederek kanser riskini artırır; sigarayı bırakmanın ise kansere yakalanma riskini düşürdüğü gibi tanı konulduktan sonra tedavinin başarısını da olumlu etkilediğini kaydediyor.

Şanlı ayrıca bazı iş kollarında çalışmanın da risk faktörü olabileceğini ifade ediyor. Boya, kauçuk, tekstil, metal ve deri sanayilerinde uzun süreli idrar yolu irritasyonu oluşabileceğini ve bu nedenle koruyucu önlemlere uyum ile periyodik sağlık kontrollerinin aksatılmaması gerektiğini vurguluyor. Kanser bazen tanı konulduktan sonra hızlı ilerleyebiliyor ve bazı durumlarda tümör vücudun başka organlarına yayılabiliyor.

Türk erkeklerinde mesane kanserinin kadınlara göre daha sık görüldüğünü ve en sık karşılaşılan dördüncü kanser türü olduğuna işaret eden Şanlı, hastaların sigara dumanına maruz kalmanın da ilerleyici riskleri artırabileceğini söylüyor. Hastalara ilk tavsiyelerinden biri olan sigarayı bırakmanın, çoğu durumda hastalığın geri nüks etmesini de engelleyebileceğini ifade ediyor.

İdrarda kanama en erken işaret olarak öne çıkıyor; renk kırmızı, bordo ya da çay renginde olabilir ve aralıklarla görülebilir. Bunun yanında sık idrara çıkma, ani sıkışma hissi, idrar yaparken yanma ve tam boşaltamama da belirtiler arasında yer alır. Ancak bu semptomlar yalnızca kanser nedeniyle oluşmayabilir; enfeksiyonlar, benign prostat büyümesi veya mesane taşı gibi durumlar da bu yakınmaları tetikleyebilir. Özellikle kanama varsa, geçerlilik yerine kesin bir değerlendirme yapılması gerekir.

Tanıda ilk adım hekimle ayrıntılı görüşme ve basit tetkiklerdir. İdrar tahlili ve gerekirse idrar sitolojisiyle kanser hücrelerinin aranması, ultrason ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleriyle böbrekler ve idrar yollarının değerlendirilmesi gereklidir.

Erken tanı ve uygun tedavi ile mesane kanseri kontrol altında tutulabilir. Hastalığın seyri, tümörün mesane duvarına yayılımı ve hastanın genel durumuna bağlı olarak tedavi planı oluşturulur. Kas tabakasına ilerleyen vakalarda cerrahi ön planda olurken, uygun hastalarda ameliyat öncesi veya sonrası kemoterapi tedavileri de tedaviyi güçlendirebilir. Bazı hastalarda mesane içi ilaç tedavileri tekrarlama riskini azaltabilir.

Yaşam kalitesini yükseltmek için sigara bırakma, düzenli takipler, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteye özen göstermek, gerektiğinde psikolojik ve sosyal destek almak önemli rol oynar. Şikayetleriniz için gecikmeden hekiminize başvurmanız ve tedavi kararlarını uzman ekiplerle birlikte almanız önerilir.

Kaynak: AA / Şaduman Türkay