Aort Diseksiyonu: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Aort Diseksiyonu Nedir?

Aort diseksiyonu, kalpten çıkan en büyük ve en kalın damar olan aortun iç duvarında meydana gelen yırtık sonucu oluşan ciddi ve yaşamı tehdit eden bir damar hastalığıdır. Bu durumda, damar iç tabakasında oluşan yırtık, kanın damar duvarı içinde ilerlemesine ve yeni bir kanal (diseksiyon) oluşturmasına neden olur. Bu süreç, aortun bütünlüğünü zayıflatarak yapısal bütünlüğünü bozabilir ve hayati organlara giden kan akışını engelleyebilir. Aort diseksiyonu vakalarının yaklaşık %40’ında ani ölüm gerçekleşirken, geri kalan %60’ında uygun ve zamanında müdahale edilmesi halinde yaşam şansı artar. Tedavi edilmediğinde ise, ciddi komplikasyonlar ve ölüm riski oldukça yüksektir.

Nedenleri

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon): En yaygın risk faktörü olup, damar duvarında zayıflamaya yol açar.
• Bağ dokusu hastalıkları: Marfan sendromu ve Ehlers-Danlos sendromu gibi genetik bozukluklar, damar elastikiyetini azaltarak diseksiyona zemin hazırlar.
• Ateroskleroz (damar sertliği): Damarların yapısını bozan plaklar, yırtık riskini artırır.
• Travmalar: Şiddetli göğüs veya sırt travmaları, damar duvarında yırtılma oluşturabilir.
• Kalp cerrahisi ve girişimleri sonrası komplikasyonlar: Operasyonlar veya invasiv girişimler sonrası damar yapısında zayıflama görülebilir.
• Genetik yatkınlık: Aileden gelen damar hastalıklarına yatkınlık, riski artırır.

Belirtileri

• Aniden başlayan, şiddetli ve yırtıcı tarzda göğüs veya sırt ağrısı: Genellikle ani ve keskin olup, yaygın ve dayanılmazdır.
• Ağrının yayılması: Sırt, omuzlar veya karın bölgelerine doğru yayılabilir.
• Bayılma ve baş dönmesi: Kan basıncı düşüklüğü nedeniyle ortaya çıkar.
• Nabız farkı: Bir kol veya bacakta nabız alınamaması veya farklılıklar görülebilir.
• Kan basıncında ani düşüş: Bu durum hayati tehlike oluşturur.
• Felç veya nörolojik belirtiler: Beyne giden damarların etkilenmesi sonucu ortaya çıkabilir.

Tedavi Yöntemleri

Tip A Diseksiyon

Hızlı ve acil cerrahi müdahale gerektirir. Cerrahi sırasında, yırtık olan aort bölgesi onarılır veya yapay damarlar kullanılarak değiştirilir. Bu müdahale, yaşam kurtarıcıdır ve mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır. Hasta durumu stabilize edilene kadar yoğun bakım ve takip gereklidir.

Tip B Diseksiyon

Genellikle ilaç tedavisi ile yönetilir. Kan basıncını düşürmek ve damar üzerindeki baskıyı azaltmak amacıyla antihipertansif ilaçlar kullanılır. Eğer diseksiyon yaygın veya organlara zarar vermişse, cerrahi müdahale gerekebilir. Bu durumda, hastanın durumu dikkatle değerlendirilerek uygun tedavi planı belirlenir.

Yaşam Tarzı ve Koruyucu Önlemler

• Düzenli kardiyoloji kontrolleri ve takip şarttır.
• Kan basıncının sıkı kontrol altında tutulması hayati önem taşır.
• Sağlıklı beslenme, tuz ve kolesterol alımını sınırlandırmak gerekir.
• Sigara ve alkolden uzak durmak, damar sağlığını korur.
• Fiziksel zorlamalardan kaçınılmalı ve aşırı stres ortamlarından uzak durulmalıdır.
• Stres yönetimi ve düzenli egzersiz, damar sağlığını destekler.

Unutulmamalıdır ki, aort diseksiyonu ciddi bir sağlık sorunudur ve erken teşhis ile uygun tedavi hayat kurtarabilir. Bu nedenle, yukarıda bahsedilen belirtiler görüldüğünde en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşır.