5000 Yıllık Ekmeğin Keşfi ve Arkeolojik Önemi

Gizemli Gömülü Evin Arka Odasında 5 Bin Yıllık Ekmeğin Bulunması

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izinleriyle yürütülen arkeolojik kazılar kapsamında, Bilecik’teki kazı alanında oldukça dikkat çekici bir bulgu ortaya çıktı. Gömülü bir evin arka odasındaki eşik kısmında, koparılmış ve yakılmış halde bulunan yaklaşık 5 bin yıllık bir ekmek keşfedildi. Bu tarihi eser, uzmanlar tarafından detaylı laboratuvar analizlerine tabi tutuluyor.

Ekmeğin Yapımına Dair Bulgular ve Analizler

Laboratuvarda yapılan incelemelerde, ekmeğin hamur dokusunun mikroskop görüntüleriyle detaylandırıldı. Akademisyenler, ekmeğin karıştırılma ve yoğurulma işlemlerinden sonra mayalanması için bekletildiğini belirledi. Ayrıca, ekmeğin yapımında kullanılan temel maddelerin gernik buğdayı ve mercimek olduğu tespit edildi. Yapılan analizler, ekmeğin yaklaşık 150 santigrat derece ısıya maruz kalıp pişirildiğini ve ardından tekrar yakılarak gömüldüğünü gösteriyor. Bu süreçte, ekmeğin dışının iyi pişmiş, iç kısmının ise daha az pişmiş olduğu tespit edildi.

Ekmeğin Besin Değeri ve Gluten Oranı

Türkteki, ekmeğin yüksek protein içeriğine sahip gernik buğdayı kullanılarak hazırlandığını ve modern buğdaylara kıyasla yüksek besin değerine sahip olduğunu belirtti. Ayrıca, ekmeğin B grubu vitaminler açısından zengin olduğu ve antioksidan özellikler taşıdığı tespit edildi. Lif oranı oldukça yüksek olan bu ekmeğin, aynı zamanda kan şekerinin hızlı yükselmesini engelleyen dirençli nişasta içerdiği de kaydedildi. Türkteki, gluten oranının düşük olmasıyla da dikkat çekti; bu da ekmeğin çok kabarmadığı ve glutenin kabarmayı sağladığı anlamına geliyor.

Ritüel Amaçlı Üretildiğine İşaret Eden Bulgular

İncelemeler sırasında, ekmeğin bir parçasının koparılıp yakıldıktan sonra yapının içine gömüldüğü ve kırmızı toprakla örtüldüğü belirlendi. Türkteki, bu uygulamanın ritüel veya dini törenlerle ilişkili olabileceğini öne sürdü. Ekmeğin, üst kısmının kırmızı toprakla gömülmesi ve bir parça koparılması, bu dönemdeki toplumsal veya dini inanışların bir yansıması olabilir. Kazı Başkanı ve Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Türkteki, bu bulgunun kendileri için oldukça heyecan verici olduğunu belirtti.

Ekmeğin Kullanım Amacı ve Tarihsel Önemi

Prof. Türkteki, ekmeğin günlük hayatta tüketildiği gibi, aynı zamanda ritüel amaçlı da üretildiğine inanıyor. Ekmeğin bir parçasının koparılması, yakılması ve gömülmesi, belki de bereket, adak veya koruma amaçlı yapılan dini törenlerin parçası olabilir. Ayrıca, Anadolu’da şimdiye kadar bulunan iki ekmek örneğinin olduğunu ve bunların da oldukça sınırlı sayıdaki örnekler olduğunu sözlerine ekledi. Çatalhöyük’teki ve Küllüoba’daki ekmek kalıntılarına değinen Türkteki, bizimki gibi pişirilmiş ve form verilmiş ilk örneğin Anadolu’da bulunması açısından oldukça önemli olduğunu vurguladı.

Ekmeğin Günümüzdeki Durumu ve Satışı

Bahsi geçen Küllüoba ekmeği, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin Halk Ekmek Fabrikası tarafından üretilerek, üretici marketlerde satışa sunuluyor. Fiyatı ise yaklaşık 50 lira olarak belirlenmiş durumda. Bu ekmekler, hem tarihsel hem de kültürel önemiyle, günümüzde de dikkat çekiciliğini koruyor.

Sonuç ve Önemi

Yapılan kazılar ve analizler, Anadolu’nun binlerce yıl öncesine uzanan zengin kültürel ve beslenme alışkanlıklarını anlamamıza katkı sağlıyor. 5 bin yıl öncesine ait bu ekmek, hem dönemin yaşam biçimini hem de dini inançlarını aydınlatma açısından büyük öneme sahip. Ayrıca, arkeolojik ve gastronomik açıdan da eşsiz bir örnek olarak, tarih boyunca insanların günlük yaşamlarında ve ritüellerinde kullandıkları ekmeğin evrimine ışık tutuyor.