Tatilden Dönenlerde Sendrom: Belirtiler, Başa Çıkma Yöntemleri ve Profesyonel Destek

Güven Hastanesi’nden Uzman Klinik Psikolog Serra Kamış, tatil sonrasının doğru yönetilmediği takdirde verimliliğin gerilediğini, tükenmişliğin artığını ve yaşam doyumunun azaldığını belirtiyor. Özellikle keyifsizlik, işe gitme isteksizliği, yorgunluk, uyku düzensizliği ve konsantrasyon güçlüğü gibi belirtiler hissedildiğinde dikkatli olmak gerekir.

Kamış, tatil sırasında beynin ödül sistemi aktifleştiğini ve yeni yerler görmek, dinlenmek ile sosyal etkileşimlerin dopamin ve serotonin seviyelerini yükselttiğini ifade eder. Ancak tatil sonrası sorumluluklar tekrar devreye girdiğinde bu dopaminerjik aktivite hızla düşer; kortizol yani stres hormonu yükselir. Bu hızlı geçiş, özellikle stresle başa çıkma becerileri zayıf olan bireylerde daha yoğun yaşanabilir.

Bu beş belirti varsa dikkat edilmelidir:

• Keyifsizlik ve huzursuzluk
• İşe gitme isteksizliği
• Yorgunluk hissi
• Uyku düzeninde bozulma
• Konsantrasyon güçlüğü ve dikkat dağınıklığı

Amerikan Psikoloji derneklerinin bulgularına paralel olarak, tatil sonrası dönemde başa çıkma stratejileri uygulanabilir. Kamış, tatile döndükten hemen sonra işe başlamamak, 1–2 gün öncesinden dönmek ve uyku düzenini yeniden oturtmak gibi adımların süreci kolaylaştıracağını ifade eder. Rutinlere kademeli dönüş, kısa hedefler belirlemek ve olumlu anıları hatırlamak motivasyonu artırır. Ayrıca Kristin Neff’in öz-şefkat kuramı bu dönemde önemli bir kaynak olarak öne çıkar: kendilerine karşı daha anlayışlı olmak gerekir.

Belirtiler iki haftadan uzun sürerse veya günlük işlevsellik ciddi biçimde bozulursa, yoğun anksiyete ve depresyon belirtileri eşlik ederse mutlaka bir klinik psikologdan profesyonel destek alınmalıdır. Tatil dönüşleri, sadece bir kapanış değil, daha sürdürülebilir bir yaşam tarzı kurmak için bir fırsat olarak görülmelidir. Dinlenme hakkınız olduğu kadar, yeniden başlamak için de zamana ihtiyacınız vardır.