Sigara Firmalarına Karşı Emsal Tazminat Davası

Mahkemeden Emsal Karar: “Öldüren” Sigara Üzerine

Makine mühendisi Adnan Yılmazel, 2017 yılında KOAH hastalığı nedeniyle hayatını kaybetti. Bu trajik olayın ardından, Adnan Yılmazel’in kızı, Avukat Senem Yılmazel, babasının ölümüne sebep olan hastalıkta uzun yıllar boyunca içtiği sigaranın etkili olduğu iddiasıyla sigara firmalarına karşı Ankara 11’inci Tüketici Mahkemesi’nde manevi tazminat davası açtı.

Avukat Yılmazel, dava dilekçesinde sigaranın KOAH oluşumundaki etkilerini vurgulayarak, babasının 50 yılı aşkın bir süredir sigara bağımlısı olduğunu ve bu bağımlılığın kendisini bırakmaya çalışmasına rağmen başaramadığını belirtti. Dilekçede, hukuk düzeninin sigara satışına izin vermesinin yanı sıra, sigaranın içerdiği zararlı maddelerin tüketicilerden gizlendiği, 18 yaşından küçüklerin sigara alabilmesinin serbest olduğu, bu durumun da sigara kullanımını özendirdiği ifade edildi.

Yılmazel, sigara paketleri üzerindeki uyarıların, yalnızca tek bir sigaranın zararını belirttiğini, bu nedenle tütün üreticilerinin gerekli bilgilendirmeyi yapmadığını da dile getirdi. Davalı şirkete, bilinçli olarak zararlı ürünleri piyasaya sürdüğü ve tüketicilerden riskleri sakladığı gerekçesiyle 1 milyon TL manevi tazminat talep etti.

Davalı Şirketin Savunması

Davalı şirketin avukatı, mahkemeye sunduğu dilekçede davanın zamanaşımına uğradığını, daha önce benzer davaların reddedildiğini ve şirketin yasal mevzuata uygun hareket ettiğini belirtti. Ayrıca, sigaranın bağımlılık yapıcı bir madde olmasına rağmen, bırakmanın irade meselesi olduğunu savunarak davanın reddedilmesini talep etti.

Bilimsel Raporlar ve KOAH’ın Sebepleri

Mahkemeye sunulan Türk Toraks Derneği tarafından hazırlanan raporda, sigara dumanında 7 bin civarında kimyasal madde bulunduğu ve bunların en az 70’inin kanserojen olduğu bilgisi yer aldı. Raporda, KOAH’ın temel sebebinin sigara ve diğer tütün ürünleri olduğu vurgulandı.

Türkiye Psikiyatri Derneği’nin raporunda ise sigaradaki nikotinin, bağımlılık yapan diğer maddeler gibi beyinde bağımlılık ile ilgili devreleri etkilediği, yoksunluk ve aşerme belirtilerinin sigara kullanım bozukluğunda da görüldüğü ifade edildi. Ayrıca, Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Psikiyatri Birliği’nin tütün kullanım bozukluğunu tanı ölçütleri arasına aldıkları belirtildi.

Mahkeme Kararı: 10 Bin TL Tazminat

Mahkeme, Adnan Yılmazel’in genç yaşlarda sigara kullanmaya başladığını, 2010 yılında akciğer hastalığına yakalandığını ve 2017’de akciğer kanseri ve KOAH nedeniyle hayatını kaybettiğini belirtti. İstanbul Adli Tıp Kurumu raporuna göre, ölüme neden olan hastalıkların sigara kullanımı ile ilişkili olduğu ifade edildi. Mahkeme, sigara firmalarının ürettiği ürünlerin sağlık üzerindeki etkileri konusunda toplumun yeterince bilgilendirilmediğini, bu bağlamda ABD’de açılan davalarda sigara üreticilerinin sorumlu tutulduğuna dikkat çekti. Sonuç olarak, davanın kısmen kabulü ile 10 bin TL tazminata hükmedildi.

İstinaf Mahkemesi’nin Kararı

Davalı taraf, mahkeme kararını istinaf mahkemesine taşırken, Avukat Senem Yılmazel de tazminatın yetersiz olduğunu belirterek itiraz etti. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3’üncü Hukuk Dairesi, ilk derece mahkemesinin kararını yetersiz buldu. İstinaf mahkemesi, manevi tazminatın miktarını belirlerken tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını, mağdurda uyandırdığı elem ve ızdırabın derecesini, ayrıca olayın niteliklerini göz önünde bulundurulması gerektiğine dikkat çekti.

Kararda, manevi tazminatın, mağdurun manevi huzurunu sağlayacak şekilde belirlenmesi gerektiği, ancak zenginleşme aracı olmaması gerektiği vurgulandı. Bu bağlamda, davacıya 500 bin TL manevi tazminat ödenmesine karar verildi.

Avukat Senem Yılmazel’in Açıklamaları

Başarılı avukat Senem Yılmazel, babasının KOAH nedeniyle yaşamını yitirdiğini ve o dönemde hayatının en zor dönemlerinden birini yaşadığını ifade etti. 23 yıllık avukatlık kariyerinde Türkiye’de bu tür davaların sayısının oldukça az olduğunu ve çoğunun reddedildiğini belirten Yılmazel, Anayasa, uluslararası sözleşmeler ve Amerikan mahkemelerinin emsal kararlarını incelediğini söyledi.

Yılmazel, “Babam 12-13 yaşında sigaraya başladı. Hastane raporlarına baktım; KOAH nedeniyle hastalandığı belirtilmiş. Adli tıp raporu ve bilimsel raporlarla bu durumu kanıtladım. Sonuçta davayı kazandım. Bir yandan çok üzgünüm, keşke bu tazminatı almasaydım da babam hayatta olsaydı. Bu emsal bir karar, ancak benim için babamın hayatı daha değerlidir.” dedi.

Yılmazel, babasının günde 3 paket sigara içtiğini belirterek, “Bırakmak için çok çaba harcadı ama maalesef başaramadı. Babamın hastalığının nedeni sigara idi.” ifadelerini kullandı.