Paratiroid Adenomu: Sessiz Yürüyen Tehlike ve Ameliyatla Gelen Hızlı İyileşme

Gün boyunca hissedilen halsizlik, yığılmalar ve bel-sırt ağrıları, bazı hastalarda bir türlü açıklığa kavuşmayan bulgular olarak karşımıza çıkıyor. Endokrin Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Erhan Ayşan’a göre, bu belirtiler çoğu zaman paratiroid adenomu ile ilişkilendiriliyor; çünkü bu iyi huylu tümör kandaki kalsiyum dengesini bozarak kalp ve böbrek dahil birçok orgunda hayati etkiler ortaya çıkarabiliyor. Basit bir kan testi ile bile tespit edilmesi mümkün olan bu hastalık, geç tedavi edildiğinde kalıcı komplikasyonlar doğurabiliyor.

Paratiroid bezleri, vücudun en küçük organları arasında yer alır ve temel görevleri kalsiyum dengesini korumaktır. Ademo veya adenom olarak adlandırılan bu tümörler ise bezlerden aşırı parathormon salgılayarak kanda kalsiyum seviyesinin yükselmesine yol açar. Bu yükselme damarlarda ve organlarda çeşitli hasarlara neden olur ve hastalığın “gizli hastalık” olarak adlandırılmasına yol açar. Bu durumun üç nedeni vardır: bezlerin küçüklüğü, belirtilerin sinsi seyri ve ameliyat sırasında bezleri bulmanın zorluğu.

Hastalığın seyri sinsi olduğundan teşhis çoğu zaman gecikiyor; bu nedenle erken dönemde önleyici adımlar atmak kritik. Prof. Ayşan’a göre kandaki yüksek kalsiyum seviyesi tespit edildiğinde, tedavi için mutlaka cerrahi bir müdahale gereklidir. Ameliyat öncesinde ultrasonografi ve sintigrafi ile adenomun yerini belirleme çabası sürse de her durumda başarılı sonuç alınamayabilir; bu yüzden bazı hastalarda operasyon süresi uzayabilir. Ancak endokrin cerrahlar arasında yaygın bir inanç vardır: Paratiroid ameliyatı ya 30 dakika sürer ya da üç saat sürer.

Ameliyat sonrası yaşanan iyileşme ise hızlıdır. Kandaki yüksek kalsiyum seviyesi vücuttan atıldığında hastalar yataktan kalkar kalkmaz kendini çok daha enerjik hissederler. Uzun süreli halsizlik ve depresif belirtiler hızla düzelir; genç ve orta yaş gruplarında iyileşme genellikle daha çabuk olur. Yaşla birlikte iyileşme süreleri uzayabilir, çünkü kemik döngüsü gençlerde daha hızlı işler.

Önemli bir not: Nadir görülen bu hastalıkta, meslektaşların dikkatini çekmek ve ayırıcı tanı yapmak zor olabilir. Bu yüzden sabah aç karna yapılan basit bir kalsiyum testi, halsizlik ve yaygın ağrılar yaşayan kişiler için hayat kurtarıcı olabilir. Eğer kalsiyum değeri 10’un üzerine çıkarsa, mutlaka bir endokrin uzmanına başvurulmalıdır.