Orman Yangınlarının Solunum Sağlığı Üzerindeki Yıkıcı Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler

Orman Yangınlarının Solunum Sağlığı Üzerindeki Tehlikeleri ve Etkileri

Son dönemlerde ülkemizde yaşanan büyük orman yangınları, sadece ekosistemleri değil, aynı zamanda insanların solunum sağlığını da ciddi anlamda tehdit etmektedir. Özellikle dumana maruz kalanlar ve yangın bölgesine yakın yaşayanlar, soludukları hava sayesinde çeşitli sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalabilir. Bu durum, özellikle altta yatan solunum ve kalp hastalıkları bulunan bireyler için daha da riskli hale gelir.

Yangın Dumanının Solunum Sistemine Yıkıcı Etkileri

Yangın sırasında atmosfere salınan duman, PM2.5 ve PM10 gibi küçük partiküller içerir. Bu partiküller, akciğerlere nüfuz ederek alveollerde birikir ve kan dolaşımına geçebilir. Uzmanlar, bu ince partiküllerin, akciğerlerde iltihap ve tahrişi tetikleyerek solunum yollarında spazma neden olduğunu belirtiyor. Aynı zamanda, bu kimyasal maddelerin ve karbondioksit oranlarının artmasıyla birlikte, genel hava kalitesi ciddi biçimde düşer.

Bu olumsuz ortamda, öksürük, hırıltılı solunum ve nefes darlığı gibi semptomlar artarken, kalp yetmezliği, kriz ve inme riski de yükselir. Özellikle kronik solunum yolu hastalıkları bulunan bireyler, bu kirli havaya maruz kalma sonucu daha şiddetli etkilere maruz kalabilir.

Solunum ve Kalp Rahatsızlıkları Olanlar İçin Artan Riskler

Uzmanlar, KOAH, astım, bronşit gibi solunum yolu hastalıkları bulunan kişilerin, yangın dumanına maruz kalınca, hastalıklarının alevlenebileceğine ve kriz riskinin ciddi oranda artabileceğine dikkat çekiyor. KOAH hastalarında, bu tür hava kirliliği, atakların sıklığını ve şiddetini yaklaşık 5 kat artırabilir. Aynı zamanda, hipertansiyon ve kalp yetmezliği gibi damar hastalıkları olanlar da, bu kirli havadan olumsuz etkileniyor. Yapılan araştırmalar, yoğun hava kirliliği günlerinde, kalp krizi riskinin %42 oranında yükseldiğini ortaya koymuştur. Bu durum, damarlar üzerinde inflamasyon ve tıkanıklık riskini de artırır.

Yaşlılar, Çocuklar ve Bağışıklık Sistemi Zayıf Kişiler En Çok Risk Altında

Özellikle 65 yaş ve üzeri bireyler, çocuklar, hamileler ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar, bu doğal afet sırasında en fazla risk altındadır. İleri yaşta, akciğer fonksiyonları ve bağışıklık sistemi zayıflar, bu da maruziyetin olumsuz etkilerini artırır. Çocukların ise, henüz gelişmekte olan akciğer yapıları ve solunum yolları, onları kirleticilere karşı daha savunmasız hale getirir. İnce partiküller, çocuklarda astım ve solunum yolu enfeksiyonlarının riskini önemli ölçüde artırabilir.

Hamile kadınlar, maruz kaldıkları duman nedeniyle erken doğum ve düşük doğum ağırlığı gibi komplikasyonlara yol açabilir. Kemoterapi gören hastalar ise, bağışıklık sistemi zayıf olduğu için enfeksiyon ve zatürre riski ciddi biçimde artar. Bu nedenle, bu grupların, mümkün olan en az kirli havaya maruz kalmalarını sağlamak büyük önem taşır.

Alınması Gereken Acil Önlemler ve Tavsiyeler

Sağlık uzmanları, özellikle risk altında olan bireylerin, hava kalitesi kötüleştiğinde aşağıdaki önlemleri almalarını şiddetle öneriyor:

• Kapalı ve havalandırması iyi olmayan ortamlarda zaman geçirmeli; kapı ve pencereleri sıkıca kapatmalı.
• N95 veya N99 filtreli maskeler kullanarak partiküllerden korunmalı.
• Bol su tüketerek, solunum yollarını nazikçe temiz tutmalı ve mukozanın yapışmasını engellemeli.
• Mevcut düzenli kullanmakta oldukları ilaçları aksatmamalı; nefes açıcılar ve kurtarıcı ilaçları yanlarında bulundurmalı.
• Şikayetler devam ettiği takdirde veya artarsa, derhal sağlık kuruluşuna başvurmalı.

Unutulmamalıdır ki, bu önlemler, sadece kişisel sağlığı korumakla kalmaz, aynı zamanda toplum genelinde sağlık risklerinin azaltılmasına da katkı sağlar.