Kene ile Bulaşan KKKA ve Lyme Hastalıklarında Erken Tanı ve Müdahalenin Önemi

Kene ile Bulaşan KKKA ve Lyme Hastalıklarında Erken Müdahale ve Korunma Yöntemleri

İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Bölümü Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Bozkurt, kene kaynaklı hastalıkların özellikle yaz aylarında artış gösterdiğine dikkat çekerek, erken ve doğru müdahalenin hastalıkların seyrini önemli ölçüde olumlu etkilediğini vurguladı.

Prof. Bozkurt, “Kenenin insan vücuduna tutunması sonrası hastalık bulaştırması için en az 24-48 saatlik kan emmesi gerekir. Bu nedenle, keneyi erken fark edip uygun şekilde çıkarmak, bulaş riskini büyük ölçüde azaltır” diyerek, kene tutunmasının ardından yapılması gerekenlere ilişkin detaylı bilgiler paylaştı.

Kene Temasında Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Korunma Yöntemleri

Kene salgısında bulunan anestezik maddeler sayesinde, ısırık sırasında ağrı hissedilmediğini belirten Prof. Bozkurt, bu durumun keneyi fark etmeyi zorlaştırdığını vurguladı. Bu nedenle, özellikle kene riskinin yüksek olduğu bölgelerden dönüşte vücut kontrolünün titizlikle yapılması gerektiğini söyledi.

• Kene ısırığının fark edilmesi için vücut bölgelerinde düzenli ve dikkatli aramalar yapılmalı.
• Deride herhangi bir iz veya ısırık noktası olup olmadığını kontrol edilmeli.
• Kene tespit edildiğinde, doğru çıkarma yöntemleri uygulanmalı ve gerekirse sağlık kuruluşuna başvurulmalı.

Kene Çıkarmada Doğru Yöntemler ve Uyarılar

Vücuda tutunan keneyi çıkarmanın en uygun yolu, çıplak elle değil eldiven, bez veya makas kullanarak, baş kısmını koparmadan veya ezmeden dikkatli şekilde çıkarmaktır. Ayrıca, keneyi ezmek veya patlatmak birçok sağlık otoritesi tarafından önerilmemektedir. Eğer keneyi çıkarma konusunda emin olunamıyorsa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Riskli Bölgelerde ve Mevsimsel Durumlar

KKKA ve Lyme hastalıklarının en sık görüldüğü dönemler, ilkbahar ve yaz aylarıdır. Türkiye’de özellikle yaz aylarının başlangıcında vaka sayılarında artış gözlenir. Bu hastalıkların bulaşma yolu, kenelerin çıplak elle çıkarılması, tükürük veya kan teması gibi farklı yollarla da gerçekleşebilir. Bu nedenle, hayvanlar ve insanlar arasındaki temaslarda alınacak önlemler büyük önem taşımaktadır.

Kuluçka Süresi ve Belirtiler

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığında, kuluçka süresi genellikle 1-14 gün arasında değişir. Bu süreçte, virüs vücuda girdikten sonra hastalık belirtileri ortaya çıkar. Belirtiler arasında:

• Yüksek ateş
• Baş ağrısı
• Şiddetli halsizlik
• Kollarda ve bacaklarda yoğun kas ağrıları
• Bazı vakalarda kusma, karın ağrısı veya ishal
• Yüzde kızarıklık ve ciltte kanama

İlerleyen aşamalarda ise, kanamalar, morluklar, burun kanaması ve iç kanamalar görülebilir. Erken tanı ve müdahale, hastalığın seyrini önemli ölçüde değiştirebilir.

Hekim Takibi ve Tedavi

Hastalık sonrası hızlı ve uygun tıbbi müdahale, antiviral tedaviler ile hayati öneme sahiptir. Prof. Bozkurt, “Kene tutunması sonrası, hekim kontrolünde olmak ve belirtiler gözlenirse derhal müdahale etmek, komplikasyonların önlenmesi açısından kritiktir” diye ekledi.

Lyme Hastalığında Belirtiler ve Tanı

Kene ısırığından sonra, 1-4 hafta içerisinde ortaya çıkan ilk belirti, Eritema Migrans (EM) isimli deride görülen lezyondur. Bu lezyon, genellikle boğa gözü şeklinde olup, tek veya çok sayıda olabilir. Ayrıca, hastaların yaklaşık %50’sinde şu grip benzeri semptomlar da görülür:

• Yüksek ateş
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• Kas ve eklem ağrıları

Lezyonlar genellikle bir ay içinde kaybolur. Ancak tedavi edilmezse, kronik eklem, kalp ve sinir sistemi tutulumlarına yol açabilir.

Koruyucu Önlemler ve Günlük Hayatta Alınması Gerekenler

Vücut bütünlüğünü korumak amacıyla, açık renkli, uzun kollu ve paçalı kıyafetler tercih edilmelidir. Ayrıca, pantolon paçalarını çorap içine sokmak ve dış ortamlarda oturulan alanlara açık renkli örtüler serilmelidir. Dışarı çıkmadan önce ve sonra, vücut ve kıyafetlerin titizlikle kontrol edilmesi önemlidir.

Kene ile Temas Sonrası Alınacak Önlemler

Vücuda tutunan keneyi, eldiven ve alet kullanarak çıkarmalı, ezmeden veya patlatmadan dikkatle uzaklaştırılmalıdır. Keneyi çıkardıktan sonra, veya çıkarma işlemi başarısız olursa, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

KKKA riskinin yüksek olduğu bölgelerde, keneyi saklamak ve laboratuvara göndermek faydalı olabilir. Ayrıca, keneyi patlatmaktan veya üzerlerine alkol, kolonya gibi kimyasallar dökmekten kaçınılmalı, sigara da bastırılmamalıdır.

Genel Korunma ve Güvenlik Tavsiyeleri

• Vücut açıkta kalan alanlarını kapatmak
• Riskli alanlara giderken, vücut bütünlüğünü koruyacak kıyafetler giymek
• Oturulan ortamların açık renkli örtülerle kaplanması
• Geri döndükten sonra detaylı vücut kontrolü yapmak
• Hastalığın yaygın olduğu bölgelerde hayvanların kan ve vücut sıvılarına temastan kaçınmak

Sonuç ve Özet

Son olarak, Prof. Bozkurt, “Kene ısırmasına karşı bilinçli olmak, doğru korunma ve müdahale yöntemlerini bilmek, hastalıkların önlenmesi ve tedavisinde kritik rol oynar” diyerek, herkesin bu konuda dikkatli olması gerektiğinin altını çizdi.