İzmir’de Yenidoğan ve Evlenecek Çiftlere Yönelik Sağlık Taramaları

İzmir’de Yenidoğan Taramaları ile Sağlıklı Bireyler Yetiştiriliyor

İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkan Yardımcısı Dr. Metin Kızılelma, İzmir‘de gerçekleştirilen yenidoğan ve evlenecek çiftlere yönelik tarama programlarının, birçok Spinal Muskuler Atrofi (SMA) vakasının önlenmesini veya erken teşhis edilmesini sağladığını vurguladı. Bu kapsamda, çok sayıda taşıyıcı çiftin hastanelerin genetik birimlerine yönlendirildiğini belirten Dr. Kızılelma, “Bu çiftler, hastalık riski olmadan sağlıklı bireylerin dünyaya gelmesi için gerekli tüm önlemleri alabiliyorlar,” dedi.

Aile sağlığı merkezlerinin, koruyucu sağlık hizmetleri sunmak amacıyla oluşturulduğunu ifade eden Dr. Kızılelma, bu hizmetlerin temelinde anne, bebek ve çocuk sağlığına yönelik sağlık hizmetlerinin yer aldığını kaydetti. Gebeliğin planlanmasından itibaren, anne ve bebek sağlığı açısından sunulan tüm hizmetlerin ücretsiz olduğunu hatırlatan Kızılelma, bebeklerin doğduğu andan itibaren metabolik ve genetik hastalıklar açısından taranarak bağışıklama hizmetleri için aşılama programına alındığını belirtti.

Yenidoğan Tarama Programı

Yenidoğan tarama programı ile taranan hastalık sayısının altıya çıkarıldığını belirten Dr. Kızılelma, bu hastalıklar arasında en bilinenin SMA olduğunu ifade etti. “Yenidoğan tarama programı kapsamında taranan hastalıklar arasında:

• Fenilketonüri,
• Hipotiroidi,
• Biyotinidaz eksikliği,
• Kistik fibrozis,
• Konjenital adrenal hiperplazi,
• SMA bulunmaktadır.

Bebeğin topuğundan alınan birkaç damla kanla bu 6 hastalığa karşı tarama yapılıyor ve erken tanı konulmasıyla çocuğun gelişiminin olumsuz etkilenmesi engelleniyor. Bu tüm ailelere sunulan bir hizmettir ve mutlaka yapılmasını öneriyoruz. Yüzlerce hatta binlerce bebek, erken müdahale sayesinde sağlığına kavuşabiliyor. Alınacak önlemler belirli. Bazılarına diyet, bazılarına ise tedavi programları uygulanıyor. Ancak erken yakalandığında, çocuğun sağlığının olumsuz gelişmesi tamamen engellenmiş oluyor,” dedi.

Evlenecek Çiftlere Yönelik Tarama

SMA hastalığı ile ilgili olarak, bebeklerde topuktan alınan kanla tarama yapıldığını belirten Dr. Kızılelma, 2021 yılı Aralık ayından itibaren evlenecek çiftlerin de tarandığını söyledi. “Taramaya erkekten başlıyoruz. Evlenmeden önce aldığımız kan örneğinin sonuçlarını 3-4 gün içinde veriyoruz. Eğer alınan kanda SMA taşıyıcılığı şüpheli çıkarsa, kadın eş adayından da kan alıyoruz. İkisi birden taşıyıcı çıkarsa, konu üzerine daha ciddi eğilmek gerekiyor. Ancak tek taşıyıcı bile olsa, mutlaka genetik kliniklerimizden hizmet alınması gerekiyor,” ifadelerini kullandı. İzmir’de şimdiye kadar yapılan taramalarda, taşıyıcı çiftlerin hastanelerin genetik birimlerine yönlendirildiğini belirten Kızılelma, “Bu hizmeti sunan birimlerdeki hekimlerle iş birliği içinde çalışıyoruz. Yönlendirdiğimiz çiftler, hastalık riski olmadan sağlıklı bireylerin dünyaya gelmesi için her türlü önlemi alabiliyor,” dedi.

Sağlık Sisteminin Gizli Kahramanları

Koruyucu sağlık hizmeti sunanların sağlık sisteminin gizli kahramanları olduğunu hatırlatan Dr. Kızılelma, “Bu kişiler, çok ön plana çıkmadan sağlığın olumsuz etkilenmesini önlerler. Tarama programlarının yanında aşılama hizmetleri de büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde yürütülen genişletilmiş bağışıklama programı, birçok aşıyla önlenebilir hastalığa karşı örnek gösterilebilecek bir programdır. 13 hastalığa karşı ücretsiz yaptığımız aşılarla binlerce çocuğu aşıyla önlenebilir hastalıklara karşı koruyoruz. Bu da gurur duyulacak bir sağlık hizmetidir,” şeklinde konuştu.

İzmir’de Kanser Taramaları

İzmir Sağlık Müdürlüğü Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Birimi’ndeki Aile Hekimliği Uzmanı Müge Akiz, Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi’nin (KETEM) birinci basamakta koruyucu hizmetler verdiğini belirtti. “2014 yılından beri bu uygulama başladı. Meme, rahim ağzı ve kolon kanseri taramaları yapılıyor. Sağlıklı ve hiç tanı almamış kişilerde bu taramaları gerçekleştiriyoruz. Amacımız, erken tespit yapmaktır. Şu an İzmir’de 15 farklı noktada bu hizmet verilmektedir. Aile hekimleri, tarama için başvuran hastalar gerekli koşulları sağlıyorsa randevuları düzenleyip, burada mamografilerini çektiriyor. Sonuçlar geldikten sonra olası bir risk varsa, ileri tetkik amacıyla referans hastanelere yönlendiriyoruz. Şimdiye kadar erken tanı yaptığımız çok sayıda hastamız oldu,” diye ekledi.

Haber: Nevra UÇKAÇ – Kamera: Can ÇUBUKÇUOĞLU / İZMİR, DHA