İshale Dair Gerçekler: Mikrobik Nedenler Yetmiyor, Tüm Faktörler İnceleniyor

İshal genellikle mikrobik bir enfeksiyon olarak düşünülse de çoğu kez gerçek nedenler daha karmaşık olabilir. Uzmanlar, alerji, laktoz intoleransı veya sindirim sistemi bozukluklarının da ishale yol açabileceğini belirtiyor. Özellikle yaz sıcaklarında artış gösteren vakalarda, mikrop kaptım düşüncesinin ötesinde farklı etkenler de rol oynayabilir.

İshalin birden çok nedene bağlı olarak gelişebildiğini söyleyen Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Murat Sarıkaya, laktoz intoleransı, gluten hassasiyeti ve inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi durumların da tabloyu şekillendirdiğini vurguluyor. İshalin tek başına mikroorganizmalara bağlı olmadığına dikkat çekiliyor.

İSHALIN SEBEBİ VE KORELENDİRME — İshaller genelde pek çok gevşek ve sulu dışkılama ile karakterizedir. Mikrobiyolojik etkenler, çoğu zaman bakteriler, virüsler veya parazitlerdir; ancak buna ek olarak besin alerjileri, laktoz intoleransı, gluten hassasiyeti veya irritabl bağırsak sendromu gibi durumlar da ishale yol açabilir. Kronikleşen durumlarda ise altında yatan nedenleri tespit etmek için ileri tetkikler gerekir.

Akut ile kronik ishal arasındaki ayrım ise süresine göre yapılır: Akut ishal genellikle birkaç gün içinde kendi kendine geçer ve iki haftayı aşmaz. Kronik ishal ise dört haftadan uzun sürer ve ileri incelemeleri gerektirir.

DİŞKI TESTLERİ VE İLERİ İNCELEMELER — Tanı koymada dışkı testleri önemli yer tutar. Bu testlerle etken mikroorganizma belirlenir; dışkıda lökosit veya yağ varlığı ölçülür ve gerektiğinde dışkı kültürü yapılır. Ayrıca sıvı ve elektrolit kaybını belirlemek için biyokimyasal testler uygulanır. Kronik vakalarda gastroskopi ve kolonoskopi gibi ileri incelemeler de gündeme gelebilir.

Korunmada en etkili adım ise el hijyenidir. Yemeklerden önce ve sonra, tuvalet sonrası eller bol sabunlu suyla iyice yıkanmalıdır. Seyahatlerde pişmiş gıdaların tercih edilmesi, açıkta satılan veya uzun süre bekleyen yiyeceklerden kaçınılması, şişe suyu kullanılması ve buzdan uzak durulması önerilir.

Beslenme ve sıvı dengesi — İshal dönemi boyunca hafif, kolay sindirilebilen gıdalar tercih edilmelidir. Yağlı, asitli ve baharatlı yiyeceklerden uzak durmak, bol sıvı almak önemlidir. Su ve ayran gibi içecekler faydalı olabilir; gazlı içeceklerden kaçınılmalıdır. Yaşlılar ve çocuklar için sıvı kaybı daha tehlikeli olduğundan rehidratasyon çözeltileri uygun bir seçenek olabilir. Probiyotiklerin bağırsak florasını yeniden dengelemeye yardımcı olabileceği de belirtilmektedir.

Acil durumlarda ise semptomlar ağırlaştığında veya ateş ile karın ağrısı gibi belirtiler belirirse mutlaka doktora başvurulmalıdır. Uygun tedavi planı için klinik değerlendirme gerekir.