Gıda Zehirlenmesi: Nedenleri, Belirtileri ve Korunma Yöntemleri

Gıda Zehirlenmesi ve Önleme Yöntemleri

Uzman Diyetisyen Sedef Aksu, bozulabilir gıdaların satın alınması veya hazırlanmasının ardından en geç 1-2 saat içinde soğutulması veya dondurulması gerektiğini vurguluyor. Aksu, “Oda sıcaklığında çok uzun süre kalan yiyecekler, pişirme yoluyla yok edilemeyen bakteriler veya toksinler içerebilir. Donmuş besinler kesinlikle oda sıcaklığında çözülmemelidir; en güvenli çözme yöntemi buzdolabında bekletmektir,” dedi.

İstanbul Sağlık Üniversitesi Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi’nden Uzman Diyetisyen Aksu, gıda zehirlenmesinin nedenleri hakkında bilgi verdi. Gıda zehirlenmesi, bakteri, virüs, parazit veya toksinlerle kontamine olmuş yiyecek ve içeceklerin tüketilmesi sonucu oluşmaktadır. Aksu, “Genellikle mide-bağırsak sisteminde ani gelişen şikayetlerle kendini gösteren bu durum, yaz aylarında daha sık görülmektedir. Bunun nedeni, artan hava sıcaklıklarının besinlerin bozulmasına yol açmasıdır,” açıklamalarında bulundu.

Aksu, bazı bakterilerin sıcaklık, nem ve zaman koşulları altında hızla çoğalabileceğini belirterek, bu durumun enfeksiyon ve hastalık riskini artırdığını ifade etti. “Uygun koşullarda saklanmayan ve hijyenik olmayan malzemelerle üretilen gıdalar bozulabilir. Bu bozulmuş yiyeceklerin tüketimi de gıda zehirlenmelerine yol açabilir,” diye ekledi.

Gıda Zehirlenmesinin Belirtileri

Gıda zehirlenmesinin belirtilerinin genellikle 30 dakika ile 1 saat içinde ortaya çıkabileceğini söyleyen Aksu, “Ancak bazı durumlarda bu süre 6-12 saat arasında değişebilir. Gıda zehirlenmesi genelde 1-3 gün sürerken, bakterilerin türüne, enfeksiyonun şiddetine ve bireylerin sağlık durumuna bağlı olarak bu süre bir haftaya kadar uzayabilir,” dedi.

Aksu, gıda zehirlenmesinin belirtilerini şöyle sıraladı:

• Dehidratasyon (sıvı kaybı)
• Mide bulantısı
• Kusma
• Sulu ishal veya kanlı ishal
• Midede kramp
• Karın ağrısı
• Titreme ve ateş
• Halsizlik ve baş dönmesi
• İştah kaybı
• Bulanık görme
• Kaslarda şiddetli ağrı
• Aşırı susama ve ağız kuruluğu
• Üşüme ve titreme
• Yükselen ateş
• Kanlı ve mukuslu ishal
• Konuşma ve yutma güçlüğü
• Bilinç kaybı, bilinç bulanıklığı ve uyku hali
• Koyu renkli idrar çıkışı veya 5 saatten uzun süredir idrar çıkaramama

Gıda Zehirlenmesinden Korunmanın Yolları

Gıda zehirlenmesinden korunmak için dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:

• Yiyeceklerinizi güvenilir kaynaklardan temin edin.
• Açıkta satılan ve hijyen kurallarına uymayan yiyeceklerden kaçının.
• Besinlerin ulaştığı zamana kadar hijyen kurallarına uyulduğundan emin olun.
• Pişirdiğiniz yemekleri açıkta, oda sıcaklığında 2 saatten fazla bekletmeyin.
• Sebzeleri, salataları ve meyveleri iyice yıkayın.
• Etleri iyi bir şekilde pişirin ve pişirme yöntemlerine dikkat edin.
• Dondurulmuş gıdaları oda sıcaklığında çözmeyin; en iyi çözme yöntemi buzdolabında çözmektir.
• Çiğ et kesme tahtası ile salata, meyve ve sebzeleri doğradığınız kesme tahtalarının farklı olmasına dikkat edin.

Önemli Uyarılar

Diyetisyen Aksu, hijyen kurallarına dikkat edilmesinin gerekliliğini vurguladı. “Çiğ besinlerin yemeye hazır besinlerden ayrı tutulması gerekir. İçecek veya yiyecek hazırlarken çiğ et, balık ve kabuklu deniz hayvanlarını diğer besinlerden uzak tutmak çapraz kontaminasyonu önleyecektir,” dedi.

Ayrıca, “Her yemek pişirildikten sonra sadece bir kez ısıtılmalı ve bir kez dondurulmalıdır. Bozulabilir gıdaların, satın alındıktan veya hazırlandıktan sonra 1-2 saat içinde soğutulması veya dondurulması gereklidir,” şeklinde uyarıda bulundu.

Yaz mevsiminin gelmesiyle açıkta satılan gıdaların tüketimindeki artışa dikkat çeken Aksu, “Sıcaklık arttıkça, uygun koşullarda saklanmayan gıdaların üzerindeki bakteriler hızla çoğalır ve bu da gıda zehirlenmelerine yol açar,” dedi. “Açıkta satılan ve hijyenik olmayan gıdaların tüketiminden kaçınılmalıdır,” diye ekledi.

Gıda zehirlenmelerine sebep olan birçok bakteri türü vardır; en yaygın olanı stafilokok bakterisidir. Bu bakteri, et, süt ve iyi yıkanmamış sebzelerden yapılan salatalarda bulunabilir. Gıda zehirlenmesi belirtileri genellikle yenildikten 2-3 saat sonra ortaya çıkar. Ayrıca, shigella ve clostridium botulinum gibi bakteriler de gıda zehirlenmesine neden olabilir. Güvenilir markaların paketli ürünlerini tercih ederken, paketlerin hasar görmediğinden emin olunmalı ve etiket okuma alışkanlığı kazanılmalıdır. Üzerinde üretim tarihi ve son kullanım tarihi yazmayan ürünler kesinlikle alınmamalıdır.