EYT’de yeni gelişme var mı, kimleri kapsıyor?

EYT son dakika haberleri arama motorunda yoğun olarak aranıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın EYT hamlesinin ardından daha fazla araştırılmaya başladı. EYT’lierin sayısı yaklaşık 6 milyon kişi civarında olup, hemen emekli olabileceklerin sayısı ise 1 milyon kişinin üzerinde. Geçtiğimiz günlerde Meclis’in yeni yasama yılının başlamasının ardından TBMM’ye sunulması planlanan 3 yöntem gündeme gelmişti. 2019 EYT’de bugün gelişme var mı, kimleri kapsıyor? diye merak ediyorsanız EYT son dakika haberleri sizlerle..

EYT SON DAKİKA HABERLERİ

Star gazetesi yazarı Resul Kurt, yasanın çıkması durumunda gündeme gelebilecek çözüm ve yöntemleri açıkladı.

• EYT ile ilgili üç çözüm yöntemi öneriliyor. Üç yöntemden ilkine göre, 1969 ve öncesinde doğmuş yani 50 yaşını doldurmuş kadınlar ve 1964 ve öncesinde doğmuş yani 55 yaşını doldurmuş erkekler, 3600 gün pirim ödemişlerse birinci yöntemin yasalaşması halinde erken emekli olabilecek.

• İkinci yöntemde ise yaş şartı kaldırılıyor. Çalışma günü ve prim sayısı dikkate alınarak emekli olma imkanı getiriliyor. Buna göre 20 yıl çalışan bir kadın ve 25 yıl çalışan bir erkek, ikinci yöntemin yasalaşması halinde emekli olabilecek.

• Üçüncü yöntem ise EYT’lilerin de başından beri beklediği ve arzu ettiği bir düzenleme. Buna göre ise 1999 öncesinde işe başlayıp 5 bin gün çalışmış olanların yaş şartına takılmadan emekli olmaları.

6 MİLYON KİŞİ VAR

EYT’lierin sayısı yaklaşık 6 milyon kişi civarında olup, hemen emekli olabileceklerin sayısı ise 1 milyon kişinin üzerinde. EYT’lilere emeklilik imkanı tanınmasının sosyal güvenlik sistemine maliyeti ise 10 yılda 700 milyar liranın üzerinde olacağı da tespitler arasında. Ancak emeklilikte yaşa takılanlara göre düzenleme yapılsa, sadece 700 bin kişi hemen emekli olabilecek ve bunun da maliyeti yıllık 10 milyar liranın biraz üzerine çıkacak.

KESİNTİLİ ERKEN EMEKLLİK

EYT’lilere yönelik çözüm olabilecek önerilerden birisi de yurtdışında Finlandiya, Almanya gibi bazı ülkelerde örneği olan kesintili erken emeklilik modeli. Daha önce emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl için yüzde 5 düşük maaşı kabul edenlere veya emekliliğe yaş şartından kaç yıl kalmışsa hesaplanacak bedelin peşin ödenerek hemen emeklilik modeli gündeme gelmişti. Buna göre Finlandiya’da 61 ve Almanya’da 63 yaşını dolduranlar, belli bir kesinti miktarını kabul etmeleri durumunda kısmi erken yaşlılık emekliliğne hak kazanabilmektedir. Almanya’da yıllık yüzde 3,6 oranında kesinti yapılmaktadır.

NELER YAPILABİLİR?

EYT konusunda emeklilik formülünün olup olmayacağı veya ne şekilde uygulanacağı henüz netleşmiş değil. Bununla ilgili bir mutfak çalışması yapılacak. Ancak burada çözüme katkı sağlayacak bazı önerilerimiz olacak:

• Yaş bekleyen prim ödemeden sağlıktan yararlandırılabilir.

• Yıpranma hakkı olmayan ağır işlerde çalışan işçilere erken emeklilik verilebilir.

• 9000 prim gününü dolduranlara her 360 gün karşılığı dörtte biri yaştan düşebilir.

• Emekli olup sosyal güvenlik destek primi ödeyenlerde her 360 gün prim ödenmesi emekli aylığına yüzde 1 ilave artış getirebilir.

• Yaşını bekleyenlere Almanya, Finlandiya modellerinde olduğu gibi, emekliliklerine 2-4 yıl kalması durumunda  her yıl için yüzde 4-5 gibi bir oran üzerinden erken emeklilik kesintisi yapılarak emekli edilebilir.

• Aylık bağlama oranları 50 yaş sonrası çalışmalar için artırılabilir.

• 50  yaş üstü çalışanların işe alımlarında vergi ve SGK teşviki getirilerek istihdam artışı sağlanabilir.

• Çalıştıkça maaş düşmesi önlenebilir, aylık bağlama oranları artırılabilir.

EYT NEDİR?

EYT ile ilgili Akşam gazetesi yazarlarından Okan Güray Bülbül konu ile ilgili köşesinde açıklama yaptı. İşte konu ile ilgili yazısı:

Emeklilikte yaşa takılanlar umutlu… Prof. Dr. Vedat Bilgin’in konuyla ilgili görevlendirilmesi sonrası önce ayrıntılı bir maliyet hesabı yapılması ardından süreci hızlandıracak adımların atılması bekleniyor.

Sosyal Politikalar Kurulu Başkan Vekili Prof. Dr. Vedat Bilgin’in emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından görevlendirilmesiyle emeklilikte yaşa takılanlarda büyük bir heyecan oluştu. Bir kişinin hangi koşullarda emekli olacağı, kanuna göre belirlenir. 2008’den önce SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı olmak üzere üç ayrı kurum ve kanun söz konusuydu.

YAŞ ŞARTI DEVREYE GİRDİ

Bu tarihten sonra Sosyal Güvenlik Kurumu adı altında birleştirildi. Örneğin ilk kez 30 Nisan 2008’de SSK’lı olan bir erkek 60 yaşında, 7 bin prim günüyle emekli olabilirken, bir gün sonra yani 1 Mayıs 2008’de SSK’lı olan bir erkek 7 bin 200 prim günüyle emekli olabilir hale geldi. Yani bir gün geç sigortalılık 200 gün fazla çalışmayı gerektirdi. 9 Eylül 1999’da da 4447 sayılı Kanun hayata geçerken, bu tarihten önce sigortalı olanlar için de kademeli bir yaş şartı devreye sokuldu.

BİR GECEDE DEĞİŞTİRİLDİ

9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olan erkekler için 60, kadınlar için 58 yaş şartı getirildi. Yani, bir gecede emekli olmak için belirli bir yaşı doldurmak zorunda kaldılar. Ve sorun tam da bu noktada başladı. 1999’da sisteme acil müdahale gerekiyordu ve neredeyse bir gecede şartlar değişti. Sonuçta ‘emeklilikte yaşa takılanlar’ oluştu.

ÇALIŞMAK İÇİN ‘YAŞLI’ EMEKLİLİK İÇİN ‘GENÇ’

Emeklilikte yaşa takılanlar için bugüne kadar bir düzenleme yapılamadı. Bunun en önemli nedeni sosyal güvenlik sisteminin mali dengesi. Bugün ise SGK’nın emeklilikte yaşa takılanların kaç kişi olduğu, düzenlemeyle kaç kişinin hemen emekli olabileceği, ödenecek aylıkların miktarı ve bunun sisteme getireceği maliyeti hesaplayarak bu yönde bir çalışmanın ilk adımlarını atması mümkün. Bu konuda Vedat Bilgin’in görevlendirilmesi konuyu hızlandıracak ve tüm boyutların ortaya konularak bu kişilerin sorunlarının kapsamlıca ele alınmasını sağlayacaktır. Yaşa takılanlar, en çok yaş şartını beklerken sağlık hizmetlerinden yararlanamamaktan, çalışmak için ‘yaşlı’, emekli olmak için ‘genç’ bulunmaktan şikayet ediyor.

SGK’NIN MALİ DENGESİ ÖNEMLİ

SGK, 2018’de 245.1 milyar TL emekli aylığı ödedi. SGK’nın toplam giderleri ise 385 milyar TL’yi buldu. SGK’nın toplam geliri de 369.2 milyar TL olarak hesaplandı. Dolayısıyla SGK geçen yıl 15.7 milyar TL açık vermiş durumda. Sosyal güvenlik sisteminin açık vermesi, sigortalılar için olumlu bir göstergedir. Ancak kamu bütçesinden transferle kapanan bu açığın büyümesi, sistemin geleceğini riske atar. İşte bu nedenle, emeklilikte yaşa takılanların sorunlarının kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi çok önemli.

12.8 MİLYON KİŞİYE AYLIK ÖDENİYOR

SGK’nın haziran ayı verilerine göre 22 milyon 260 bin aktif sigortalı var. SGK’dan aylık alan kişi sayısı ise 12 milyon 828 bin. Bu kişiler SGK’dan emekli, ölüm, malullük aylığı alanlar ile sürekli iş göremezlik ödeneği alan kişiler. Yani iki çalışanın ödediği primlerle bir emeklinin veya ölüm aylığı alan kişinin aylıkları finanse edilmeye çalışılıyor. Bu oranın makulü ise bire dört. Yani bir çalışanın dört emekliyi finanse etmesi.

CEM KILIÇ AÇIKLAMA YAPMIŞTI

Prof. Dr. Cem Kılıç, Başkan Erdoğan’ın emeklilikte yaşa takılanların (EYT) durumuyla ilgili olarak Sosyal Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Vedat Bilgin’i görevlendirdiğini açıkladı.

Emeklilikte yaşa takılanlarla (EYT) ilgili yeni bir gelişme yaşandı.

NTV yayınında konuşan Prof. Dr. Cem Kılıç, yeni bir formül üretilmesi konusunda harekete geçildiğini duyurdu.

Kılıç şunları söyledi: “Son dönemde bir gelişme oldu. Cumhurbaşkanımız Sosyal Politikalar Kurulu Üyesi Prof. Dr. Vedat Bilgin’i görevlendirdi. EYT’lerin düşüncelerini alacak, SGK ile görüşecek. Geçenlerde kendisiyle konuştum. Bu konuda bir formül üreteceğiz, üzerinde çalışıyoruz. Cumhurbaşkanımızın talimatı var. Somut bir adım atılmış oldu. Umarım karşılıklı görüşmelerle bu iş bir noktaya gelir, çözüme ulaşır. Bu mağduriyetin giderilmesi gerekiyor.”

EYT KİMLERİ KAPSAYACAK?

Şu anki sisteme göre, primini dolduran bir emekli adayı, emeklilik yaşını beklemek zorunda. EYT sorunu 1999’da emeklilik yaşını yükselten 4447 sayılı kanun ile ortaya çıktı. 8 Eylül 1999 gününe kadar işçiler emeklilik için iki şartı yerine getirmesi gerekiyordu: Kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 günlük prim ödeme gün sayısı.

Yapılan değişiklikle emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60’a, prim gün sayısı ise 7000 güne yükseltildi. 8 Eylül 1999 gününden önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58 erkeklerde ise 44 ile 60 yaş arasında değişen kademeli geçiş süresi getirildi

Emeklilik için primi tamamlayıp yaşı bekleyenlere müjde niteliği taşıyan düzenleme, Genel Kurul’da kabul edilir ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanırsa, 8 Eylül 1999’dan önce işe başlayanlar emeklilik şansını yakalayacak.

Sayfada yer alan bilgiler tavsiye niteliği taşımayıp yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırımcı profilinize uymayabilir.