Bilim İnsanlarından Christopher Nolan Filmi Gibi Anı Manipülasyonu Keşfi

İnsan zihninin derinliklerini keşfetmek için çalışmalarına devam eden bilim insanları sık sık dikkat çekici bulgularla karşımıza geliyor. Bu çalışmalardan birinde de bilim insanları, insan zihnine sahte anılar yüklemenin ne kadar kolay olduğunu da ortaya koydu.

Daha önce de insanların sahte anılardan nasıl etkilendiğini, sahte anılara ne kadar yatkın olduğumuzu gösteren çalışmalar yapmıştı. Bu çalışmanın farkı ise ilk defa sahte anıların kişinin zihninden, kişi fark etmeden kaldırılabilmesini sağlamak için uğraşılmış olması.

Sahte anıların sırrı

Psikologlar, yaş ortalaması 23 olan 52 denekle yaptıkları çalışmada, katılımcıların aileleri ile birlikte çalışarak kişilere sahte anılar vermeyi ve sonrasında da bu sahte anıları ortadan kaldırmayı başardı. Aileler tarafından araştırmacılara sağlanan destek sayesinde deneyi gerçekleştirmek mümkün oldu.

Katılımcıların ebeveynleri, evlatlarının çocukluklarında yaşamış ve yaşamamış olduğu olayları belirledi. Ardından da çocuklarının inanabilecekleri ve kulağa mantıklı gelen sahte anılar oluşturuldu. Ardından da bilim insanları, hem sahte hem de gerçek anılar hakkında sorular sormaya başladı.

Üçüncü görüşmede katılımcılar bu sahte anıların gerçek olduğuna inanmıştı. Katılımcıların yarıdan fazlası, bahsedilen olaylarla ilgili gerçek kurgu anılar edinmişti. Yani olayları gerçekten hatırladıklarını düşünüyorlardı.

Sahte anılardan nasıl kurtuluruz?

Sahte anılardan korunmanın aslında çok basit yöntemleri var. Araştırmaya göre iki noktaya dikkat ederek gerçek anılarımızla kurgu anılarımızı ayırabilmemiz mümkün oluyor. Bu iki nokta ise şu şekilde: 

Anının kaynağının ne olduğunu hatırlamaya çalışmak İnsanlara defalarca aynı anıyı hatırlatmaya çalışmanın sahte anılar oluşmasına neden olabileceğini açıklamak

Araştırmanın sonucunda sahte anıların etkilerinin ortadan kaldırılmasının da çok zor olmadığı ortaya çıktı. Her ne kadar bütün katılımcılar bu sahte anıları unutmamış olsa da büyük kısmı ya böyle bir hatıraları olmadığını söyledi ya da bahsedilen olayı hatırlamadığını belirtti. Araştırma, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı.