Atatürk Üniversitesi’nde Atık Pet Şişe ile Zemin Güçlendirme Projesine Patent

Atatürk Üniversitesi’nin akademik kadrosu ve inşaat yüksek mühendisi, düşük taşıma gücüne sahip zeminleri güçlendirmek ve özellikle sıvılaşma riskine karşı dayanıklılığını artırmak amacıyla yenilikçi bir yöntem geliştirdi. Bu çalışma, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen ve çevre dostu özellikleriyle dikkat çeken bir buluşa dönüştü. Üniversitenin İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Ana Bilim Dalı’ndan Prof. Dr. Ahmet Şahin Zaimoğlu’nun liderliğinde, Yapı Malzemesi Ana Bilim Dalı’ndan Doç. Dr. Meral Oltulu’nun araştırmacı olarak yer aldığı ve yüksek lisans öğrencisi inşaat yüksek mühendisi Namenur İbiş Buzdağlı’nın katkılarıyla ortaya çıkan bu proje, yaklaşık dört yıldır sürdürülen kapsamlı bir çalışma neticesinde gelişti.

İşin odak noktası, atık pet şişelerin çevreye verdiği zararın azaltılması ve aynı zamanda zeminlerin mekanik özelliklerinin iyileştirilmesi oldu. Proje kapsamında, atık pet şişeleri önce kimyasal çözücü yardımıyla sıvı hale getirildi. Bu sıvılaştırılmış malzeme, ayrık daneli kum zeminlere belirli oranlarda ilave edilerek karıştırıldı ve ardından sıkıştırma işlemi gerçekleştirildi. Yapılan testlerde, bu yeni karışımın zeminlerin taşıma gücünü artırdığı ve sıvılaşma dayanıklılığını önemli ölçüde geliştirdiği gözlemlendi. Bu uygulama, hem çevre üzerinde olumlu etkiler yaratmak hem de düşük performans gösteren zeminleri kullanılabilir hale getirmek adına atılmış büyük bir adım olarak değerlendirildi.

Çalışmanın Detayları ve Patent Süreci

Prof. Dr. Zaimoğlu, bu yenilikçi yöntemi şöyle tanımlıyor: “Literatürde pet şişelerin genellikle katı ve parçacık halinde kullanıldığı görülüyor. Biz ise, pet şişeleri sıvılaştırarak ve farklı boyutlar kazandırarak, zeminlerde mekanik özellikleri iyileştirmeyi başardık. Kimyasal çözücü kullanarak pet şişeleri parçalar halinde getirip sıvı hale dönüştürdük ve bu sıvı malzemeyi kum zemin içerisine farklı oranlarda enjekte ettik. Sonuçlar oldukça umut vericiydi; sıvılaştırılmış pet şişelerin, ayrık taneli zeminlerin taşıma gücü üzerinde olumlu etkileri olduğunu gördük. Bu başarıyla birlikte, çalışmamızı tamamlayıp patent başvurusunu yaptık.”

Zaimoğlu, ayrıca çalışmalarının hem çevresel hem de mühendislik açısından büyük önem taşıdığını belirtiyor: “Dünyanın farklı bölgelerinde, özellikle yoğun nüfus ve atık pet şişe kullanımının olduğu alanlarda, bu yöntemin sürdürülebilirliği ve yaygınlaştırılması büyük bir avantaj sağlayacak. Ayrıca, düşük taşıma gücü ve sıvılaşma riski taşıyan zeminlerde, bu yeni yaklaşım sayesinde daha güvenli ve dayanıklı yapılar inşa edilebilecek.”

Çevresel ve Deprem Güvenliği Açısından Katkıları

Prof. Zaimoğlu, çalışmalarının ikinci aşamasında ise, atık pet şişelerin geri dönüşümünü artırmak ve çevre kirliliğini azaltmak amacıyla geliştirdikleri bu yöntemin, deprem gibi doğal afetler sırasında zeminlerin davranışını da olumlu yönde etkilediğini vurguluyor. “Deprem bölgelerinde, özellikle yer altı suyunun yoğun olduğu ve kum zeminlerin bulunduğu alanlarda sıvılaşma riski yüksek. Bu yöntemi kullanarak, zeminlerin taşıma kapasitesini yükseltirken, sıvılaşma riskini de minimize ediyoruz. Böylece, üst yapıya ve yapıların güvenliğine önemli katkılarda bulunuyoruz.”

Doç. Dr. Oltulu ise, bu projenin patent tesciliyle sonuçlanmasının, inşaat mühendisliği ve yapı malzemelerinde yeni uygulamalara kapı araladığını söylüyor. “Plastik malzemelerin kullanımıyla ilgili çalışmalarımız devam ediyor. Özellikle çimentolu harçlarda pet şişe katkısıyla mekanik performansı artırmaya yönelik yeni patent başvuruları da hazırlıyoruz. Bu çalışmalar, sürdürülebilir ve çevre dostu inşaat teknolojilerinin geliştirilmesine önemli katkılar sağlayacak.”