Ahlat Kalesi’nde Tarihi Kazılar ve Eşsiz Bulgular

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Onayıyla Ahlat Kalesi’nde Başlayan Derinlemesine Kazı Çalışmaları

Türkiye’nin eşsiz kültürel miraslarından biri olan Ahlat Kalesi’nde, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın resmi izniyle gerçekleştirilen kazı ve araştırma çalışmaları, Ahlat Müzesi başkanlığında ve Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yunus Emre Karasu’nun bilimsel danışmanlığında yürütülmektedir. Bu kapsamda, kalenin saray kısmında gerçekleştirilen kazılarda, daha önce hiç görülmemiş ve literatüre kazandırılmamış tarihi objeler gün yüzüne çıkarılmaktadır.

Şiilere ait olan ve tarihî önemi büyük mühür ortaya çıkarıldı

Kalenin saray bölümündeki kazılarda, özellikle Şii inanç ve kültürüne ait önemli bir bulguyla karşılaşıldı. Çalışmalar sırasında ortaya çıkarılan ve literatüre “mühür” olarak geçen eşsiz parça, 16. yüzyılın ikinci yarısı ile 17. yüzyılın başlarına tarihlendirilen ve Hz. Hüseyin’in matemini hatırlatan, İmam Cafer-i Sadık ve İmam Musa el-Kazım’ın isimlerini içeren özel bir mühürdür. İki yüzü detaylı şekilde laboratuvar ortamında incelenmiş ve okunmuştur.

Prof. Dr. Vural Genç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bu mührün Anadolu’da Sivas’tan sonra bulunan ikinci örnek olduğunu ve kalıntının çok elit bir sınıfa ait olduğunu vurgulamıştır. Ayrıca, mührün kalenin saray kısmında bulunması, yönetici tabakaya ait olduğunu ve kullanım amaçlarının özellikle dini ve yönetimsel işlemlerle ilgili olabileceğini düşündürmektedir. Mühürde, Nad-ı Ali Duası’nın yanı sıra Hz. Hüseyin, İmam Cafer-i Sadık ve İmam Musa el-Kazım’ın isimleri de yer almaktadır.

Bitlis’in tarihî ve kültürel bağlarıyla ilgili önemli ipuçları

Genç, 14. yüzyıldan itibaren Bitlis’in güçlü bir Şii geleneğine sahip olduğunu ve bu geleneklerin yazılı kaynaklarda da doğrulandığını belirtti. Şerefhan ve torunu Şerefname’nin, bölgenin tarihine ışık tutan önemli tarihî şahsiyetler olarak öne çıktığını vurguladı. Ayrıca, kalenin doğusunda yapılan kazılarda, Osmanlı dönemine ait bronz sikkeler, seramikler ve taşınmaz kültür varlıklarının da bulunduğunu sözlerine ekledi.

Arkeolojik kazılarda bulunan diğer önemli eserler ve çalışmalar

Kazı çalışmalarını yürüten arkeolog Erdoğan Ödük, kalenin doğusunda gerçekleştirilen kazılarda, özellikle geç Osmanlı dönemine ait mezar ve mimari yapıların ortaya çıkarıldığını belirtti. Çalışmalar sırasında, taşınabilir kültür varlıkları arasında lüleler, sırlı ve sırsız seramikler ile bronz sikkeler bulunmuştur. Ayrıca, kalede “zindan” olarak adlandırılan alanın, kazılarda ortaya çıkarılan künk sistemleriyle sarnıç olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.

Ödük, bulunan eserlerin önce arazide detaylı şekilde raporlandığını ve belgelendiğini, ardından laboratuvar ortamında temizlenip tarihlendirildiğini ve Ahlat Müze Müdürlüğü bünyesinde muhafaza edildiğini sözlerine ekledi.