2030 İş Gücü Piyasası Dönüşümü: Yeni Meslekler ve Beceri Gereksinimleri

2030 İş Gücü Piyasası Dönüşümü

Yapılan bir araştırma raporu, 2030 yılına kadar iş gücü piyasasında önemli bir dönüşümün gerçekleşeceğini ve bu dönüşümün mesleklerin %22’sini etkileyeceğini ortaya koyuyor. Bu süreç sonunda, 170 milyon yeni iş rolü ortaya çıkarken, 92 milyon iş rolünün ise kaybolacağı tahmin ediliyor. Sonuç olarak, net 78 milyonluk bir iş artışı bekleniyor. Teknolojik gelişmeler, demografik değişimler, jeoekonomik gerilimler ve ekonomik baskılar, bu dönüşümün başlıca itici güçleri olarak sıralanıyor ve dünya genelindeki sektörleri ve meslekleri yeniden şekillendiriyor.

2030’a Giden Yolun Temel Etkenleri

2030 yılına kadar iş gücü piyasasını etkileyen temel faktörler şunlardır:

• Yaşam maliyetlerindeki artış, iş gücü piyasasında dönüşümün öncülerinden biri olarak dikkat çekiyor.
• İşverenlerin yarısı, maliyet artışlarının iş modellerini değiştireceğini öngörüyor.
• Küresel enflasyonda gözlenen düşüşe rağmen, fiyat baskıları ve yavaşlayan ekonomik büyümenin 2030’a kadar dünya genelinde 6 milyon işin kaybolmasına yol açabileceği tahmin ediliyor.

2025 Yılında En Gözde Meslekler

Rapora göre, 2025 yılında en fazla rağbet görecek 5 meslek şu şekilde sıralanıyor:

1. Çiftlik işçileri ve tarım işçileri
2. Hafif kamyon ve teslimat hizmetleri
3. Yazılım ve uygulama geliştiricileri
4. İnşaat çalışanları
5. Mağaza satış elemanları

2025 Yılında Gözden Düşecek Meslekler

Öte yandan, 2025 yılında en az rağbet görecek 5 meslek ise şu şekildedir:

1. Kasiyerler ve bilet gişesi çalışanları
2. İdari ve yönetici asistanları
3. Bina bakımı ve temizlik çalışanları
4. Malzeme kayıt ve stok işleri
5. Baskı işleri

Şirketlerin Yapay Zeka Yönelimi

Yapay zeka, iş modellerini önemli ölçüde dönüştürüyor. Küresel ölçekte işverenlerin yarısı, yapay zekanın sunduğu yeni fırsatları değerlendirmek amacıyla faaliyetlerini yeniden konumlandırmayı planlıyor. Bu değişime yönelik en yaygın yaklaşım, çalışanların yeni beceriler kazanmasına veya mevcut becerilerini geliştirmesine yatırım yapmak. İşverenlerin %77’si bu konuda adım atmayı planlıyor. Bununla birlikte, %41’i, yapay zekanın bazı görevleri otomatikleştirmesi nedeniyle iş gücünü azaltma yoluna gideceğini öngörüyor. İşverenlerin neredeyse yarısı, yapay zekadan etkilenen pozisyonlardaki çalışanlarını farklı departmanlara kaydırarak beceri açığını kapatmayı ve teknolojik dönüşümün insan üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmeyi amaçlıyor.

En Çok Talep Görecek Meslekler

Yapılan değerlendirmeler doğrultusunda, en çok talep görecek meslekler arasında şunlar öne çıkıyor:

• Veri çözümleyici ve veri bilimcileri
• Yapay zeka ve makine öğrenimi uzmanları
• Büyük veri uzmanları
• Dijital pazarlama ve strateji uzmanları
• Proses otomasyon uzmanları

Listenin devamında ise:

• İş geliştirme uzmanları
• Dijital dönüşüm uzmanları
• Bilgi güvenliği analistleri
• Yazılım ve uygulama geliştiricileri
• Nesnelerin İnterneti (IoT) uzmanları
• Proje yöneticileri
• İşletme hizmetleri ve yönetim müdürleri
• Veritabanı ve ağ uzmanları
• Robotik mühendisleri
• Stratejik danışmanlar
• Yönetim ve organizasyon analistleri
• Fintech mühendisleri
• Mekanik ve makine tamircileri
• Organizasyonel gelişim uzmanları
• Risk yönetimi uzmanları

Ankete Katılan Şirketler

Dünya genelinde 1.000’in üzerinde şirketin katılımıyla hazırlanan rapor, günümüzde iş dünyasının dönüşümünün önündeki en büyük engelin beceri açığı olduğunu vurguluyor. İşverenlerin %63’ü, karşılaştıkları en büyük zorluğun beceri eksikliği olduğunu belirtirken, mevcut işlerde gerekli becerilerin yaklaşık %40’ının değişmesi bekleniyor. Yapay zeka, büyük veri ve siber güvenlik alanlarındaki teknoloji becerilerinin talebi hızla artarken, yaratıcı düşünme, dayanıklılık, esneklik ve çeviklik gibi insani becerilerin de kritik önemini koruması bekleniyor. Hızla değişen iş piyasasında, her iki beceri türünü de içeren birleşik bir beceri setinin giderek daha fazla gereklilik hâline geleceği öngörülüyor.

Yapay Zeka ve Enerji Alanındaki Gelişmeler

Ön saflarda yer alan roller ile bakım ve eğitim gibi temel sektörlerin, 2030 yılına kadar en yüksek iş artışını yaşaması bekleniyor. Yapay zeka ve yenilenebilir enerji alanındaki gelişmeler, iş piyasasını yeniden şekillendirirken teknoloji veya uzmanlık gerektiren birçok rolde talebi artırıyor. Ancak, grafik tasarımcılar gibi rutin bazı işlerin talebinde azalma gözlemleniyor. Rapor, “Üretken yapay zeka ve hızla değişen teknolojik ekosistem, hem eşsiz fırsatlar sunuyor hem de sektörleri ve iş gücü piyasalarını dönüştürerek ciddi riskler oluşturuyor,” ifadesini içeriyor.

Dünya Genelinde Öne Çıkacak Yetenekler

Raporda, 2030 yılında önem kazanacak beceriler de şu şekilde sıralanmıştır:

1. Yapay zeka ve büyük veri
2. Siber güvenlik
3. Teknolojik okuryazarlık
4. Yaratıcı düşünme
5. Dayanıklılık ve esneklik
6. Merak ve yaşam boyu öğrenme
7. Liderlik ve sosyal etki
8. Yetenek yönetimi
9. Analitik düşünme
10. Çevresel sorumluluk

Tarım, Kamyon Taşımacılığı ve İnşaat Sektörleri

Tarım işçileri, kuryeler ve inşaat işçileri gibi ön saflarda yer alan roller, 2030 yılı itibarıyla en büyük iş artışını yaşamaya aday. Nüfus eğilimleri ve temel sektörlerdeki artan taleple birlikte hem hemşireler gibi bakım sektörü çalışanları hem de eğitim profesyonelleri için önemli bir büyüme öngörülüyor. Yapay zeka, robotik ve özellikle yenilenebilir enerji ile çevre alanlarında yaşanan gelişmeler, bu uzmanlıkları gerektiren iş rolleri için talebi artıracak.

Nüfus Değişikliklerinin Etkileri

Demografik değişimler, iş gücü piyasasında önemli bir rol oynamaktadır. Yüksek gelirli ülkelerdeki yaşlanan nüfus, sağlık hizmetlerine olan talebi artırırken, düşük gelirli ülkelerdeki artan çalışma çağındaki nüfus, eğitim sektöründe büyümeyi teşvik ediyor. Bu farklılıklar, yetenek yönetimi, eğitim ve mentorluk odaklı iş gücü stratejilerini zorunlu kılıyor. Jeopolitik gerilimler ise işletmelerin %34’ü için en büyük endişe kaynağı olmaya devam ediyor. Ticaret kısıtlamaları ve endüstriyel politika değişimleri, birçok şirketin stratejilerini yeniden şekillendirmesine neden oluyor. Bazı şirketler, offshoring veya reshoring politikaları ile konum değişikliğine gitmeyi planlıyor. Bu gelişmeler, siber güvenlik gibi alanlardaki becerilere olan talebin artmasına yol açıyor.

Türkiye’nin Gelecekteki Meslekleri

Genişleyen dijital erişimin, 2025-2030 döneminde Türkiye’de iş gücü piyasasında önemli değişimlere yol açması bekleniyor. Türkiye’deki firmaların yapay zeka ve robotik gibi teknolojileri daha yoğun şekilde benimsemesi, bu değişimlerin önünü açacak. Ayrıca, Türkiye’deki şirketlerin %60’ı, enerji teknolojilerinin iş modellerini dönüştüreceğini öngörüyor. Bu beklentiler, ülkede en hızlı büyümesi beklenen iş rolleri listesinde de kendini gösteriyor: Robotik mühendisleri, yenilenebilir enerji mühendisleri ve otonom ve elektrikli araç uzmanları, önümüzdeki dönemde öne çıkması beklenen meslekler arasında yer alıyor.

İşverenler, Türkiye’de 2030 itibarıyla iş başında gereken becerilerin %44’ünün değişeceğini tahmin ediyor; bu oran, küresel ortalama olan %39’un üzerinde bulunmaktadır. Yapay zeka ve büyük veri, teknolojik okuryazarlık ile siber ağ ve güvenlik, ülkede en hızlı büyümesi beklenen beceriler olarak gösteriliyor. Bunun yanı sıra, çok dilli yetkinliklerin öneminin de küresel ortalamaya göre daha yüksek bir artış göstermesi dikkat çekiyor.

Kaynak: NTV