Zehrli Ebeveynlik: Çocukların Özgüvenini ve Bağımsızlığını Nasıl Etkiliyor?

Zorlayıcı ebeveynlik, çocukların hayatında sıkı kontrole ve kararların ebeveynler tarafından verilmesine yol açabilir. BEUN Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Hakan Kayış, zararlı davranışlar içeren ebeveynlik tutumlarının çocuklar üzerinde uzun vadeli etkileri olduğunu söyledi. Kayış’a göre bu tür davranışlar, özsaygı ve istikrarı zayıflatırken, çocukların sağlıklı gelişimini de olumsuz yönde etkileyebilir.

İzolasyon ve aşırı kontrol içeren tutumlar, çocuğun istek ve kararlarını görmezden gelmeyi, hatta bazı durumlarda çocuk adına konuşmayı içerebiliyor. Bu davranışlar, çocukların ileride bağımsız karar verme yetisini zorlaştırabilir ve dışardan onaya olan bağımlılığı artırabilir.

“Duygusal şiddet” ise zararlı ebeveynlik kalıpları arasında sıkça görülen bir diğer boyut olarak tanımlanıyor. Bağırma, eleştirme ve küçümseme gibi uygulamalar, çocuklarda özgüven eksikliği ve benlik saygısında düşüşe yol açabiliyor. Bu kurallar, duygusal olarak sınırlayıcı yaklaşım ve hata odaklı eleştiriyi içerebiliyor.

Kayış, ebeveynlerin çocuklara karşı aşırı izin verici tutumlardan kaçınmaları gerektiğini vurguluyor. Sevgi kadar sınırların da önemli olduğunu belirterek, net ve tutarlı kuralların konulmasının, gerektiğinde “hayır” denilmesinin çocukların gelişimi için kritik olduğuna dikkat çekiyor.

Yaşa uygun sorumluluklar paylaşımı, ailenin iş bölümünü adil şekilde düzenlemek ve çocukların kendi becerilerini yavaş yavaş geliştirmelerine olanak tanımak gerekiyor. Küçük yaşlardan itibaren ev işlerinde destek, yaşa bağlı sorumlulukların kademeli olarak artırılması ve çocukların kendi odalarını toplama, ödevlerini yapma gibi becerileri kazanmaları, bağımsız ve sağlıklı bir yetişkinliğin temelini oluşturur. Çocuğun denetiminin, yaşına uygun bir düzeyde ve çocuğun görüşüne değer verilerek sürdürülmesi, duygusal olarak erişilebilir bir ebeveyn tutumunu gerektirir.

Bu yaklaşımın uzun vadede çocukların kendine güvenen, bağımsız bireyler olarak yetişmesini desteklediği ifade ediliyor.

Kaynak: AA / Gökhan Yılmaz – Sağlık Kaynak: Haberler.com