Türkiye’de Piyasa Gözetimi ve Denetim Stratejileri: Güvenli ve Uygun Ürünlere Odaklı Yol Haritası

Türkiye’de tüketici sağlığını, güvenliğini ve ekonomik çıkarlarını korumaya yönelik denetimler kapsamlı bir şekilde sürdürülüyor. 5 bin partiye ulaşması öngörülen denetim hedefi, yıl sonuna kadar gerçekleştirilecek çalışmalarla gerçekleştirilecek ve güvenliğin temel taşlarını oluşturacak. Piyasa gözetimi ve denetimi, AB mevzuatına uyumlu ulusal mevzuatlar çerçevesinde kimyasal, fiziksel ve mekanik özellikler ile etiketleme kuralları dikkate alınarak yapılır.

Güvensiz bulunan ürünler, kamuoyuna duyurulması amacıyla Güvensiz Ürün Bilgi Sistemi (GÜBİS) üzerinden paylaşılır. Ayrıca firmalara teknik mevzuata uyum konusunda destek vermek amacıyla Ticaret Bakanlığı’nın gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüklerinde kurulan güvenli ürün danışma ofisleri hizmet verir. Ürünlerin piyasaya arzında riskleri minimize etmek için denetimler hem imalatçıya hem de ithalatçıya odaklı olarak yürütülür.

Riskleri azaltmaya yönelik farkındalık ve bilgilendirme çalışmaları, iktisadi işletmecilerin ihtiyaçlarına uygun olarak yoğunlaştırılacak. AB mevzuatına paralel olarak gerektiğinde güncellemeler yapılarak denetim personelinin yetkinliği artırılacak ve rehberlik ile eğitim çalışmaları sürdürülecek.

İhracata konu ürünlerin teknik düzenlemelere uyumu giderek daha kritik hale geliyor. DTÖ’nün Ticarette Teknik Engeller (TTE) Komitesi toplantılarında bu tür düzenlemelerin ve uygunluk değerlendirmelerinin gündemde tutularak ticari diplomasinin güçlendirilmesi hedefleniyor.

Piyasa gözetimi ve denetim verilerinin ulusal sisteme entegrasyonu ise korunacak ve güçlendirilecek. Bu yıl sonu için 5 bin parti denetim hedefi, gelecek yıl da benzer şekilde sürdürülmesi ve 2027’de 5 bin 100’e yükseltilmesi planlanıyor. Ayrıca dış ticaret politikaları kapsamında teknik mevzuat değişikliklerinin ilgili taraflara bildirilmesi için yılsonuna kadar 31 bin bildirim yapılması, 2026’da 35 bine çıkarılması öngörülüyor.

Ulusal piyasa gözetimi ve denetimi verilerinin Ulusal Piyasa Gözetimi ve Denetimi Bilgi Sistemi’ne aktarılma oranının yüzde 100 seviyesinde kalması hedefleniyor. 2026 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi gereğince, bu hedeflere ulaşmak için gelecek yıl bütçeden toplam 1 milyar 100 milyon 222 bin lira kaynağın ayrılması öngörülüyor.