Türkiye İl Seviyesinde Beşeri Sermaye Endeksi 2021-2023: Çanakkale Zirvede

Türkiye’de il düzeyinde beşeri sermaye endeksinin 2021-2023 yıllarını kapsayan denemesi yayımlandı. 2021 yılında 0,693 olan endeks, 2022’de %0,5 artışla 0,696 olurken, 2023’te ise bir önceki yıla göre %0,9 düşerek 0,690 düzeyinde kaydedildi. Alt bileşenler arasında hayatta kalma oranı 2023’te %0,3 düşüşle 0,985 olarak görüldü. Sağlık bileşeni 2023’te önceki yıla göre %0,2 artışla 0,966’ya ulaştı; eğitim bileşeni ise %0,8 azalarak 0,725 olarak hesaplandı.

AB ülkeleriyle karşılaştırmada, 2020 dönemine ait endeksin uluslararası ortalaması 0,730 olarak belirlendi. AB içinde en üst düzey değerler Finlandiya (0,796), İsveç (0,795) ve İrlanda (0,793) tarafından paylaşıldı. En düşük ülkeler ise Romanya (0,584), Bulgaristan (0,614) ve Slovakya (0,665) olarak kayda geçti.

İller bazında bakıldığında, il seviyesinde en yüksek beşeri sermaye endeksine sahip il 2023’te 0,781 değer ile Çanakkale oldu. Onu 0,761 ile Antalya, 0,756 ile Erzincan, 0,755 ile Eskişehir ve 0,749 ile Rize izledi. Endekste en düşük olan il 0,599 ile Şırnak olurken ardından Ağrı, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Muş geldi.

2021-2023 döneminde il beşeri sermaye endeksinin en çok artış gösteren ilk beş il arasında Çanakkale, 0,026 puanlık artışla başı çekerken Uşak 0,022 puan, Siirt, Antalya ve Erzincan ise 0,017 puan artış gösterdi. Düşüş yaşayan iller arasında Hatay 0,066 puan, Adıyaman 0,059 puan, Kahramanmaraş 0,048 puan, Manisa 0,024 puan ve Malatya 0,022 puan azaldı.

Bu haber ilk kez il seviyesinde yayımlanarak endeksin nasıl hesaplandığını gösterdi. TÜİK bülteninde beşeri sermaye endeksinin, doğan bir çocuğun 18 yaşına geldiğinde ulaşması beklenen beşeri sermayeyi ölçtüğü, sağlık ve eğitim şartlarının etkilediği belirtiliyor. Endeks, Dünya Bankası metodolojisine dayanarak 0 ile 1 arasında değer alıyor ve ülke karşılaştırmaları için il seviyesinde ilk kez kamuya sunuluyor.