TDT Zirvesi ve KKTC’nin Artan Uluslararası Temsili Gücü

USKAM Başkanı ve Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Şahin

Uluslararası ilişkiler ve bölgesel entegrasyon alanında uzman olan Prof. Dr. İsmail Şahin, Budapeşte’de gerçekleşen Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Gayriresmi Zirvesi’nin Kıbrıs Türkü ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) açısından taşıdığı stratejik önemi büyük bir dikkatle değerlendirdi. Şahin, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “KKTC’nin, TDT içerisindeki konumunun artık yalnızca sembolik olmadığını, zamanla fiili ve kurumsal düzeyde daha da güçleneceğini görmekteyiz.” Bu gelişmeler, ülkenin uluslararası arenadaki varoluşunu pekiştiren ve tanınırlığını artıran önemli bir adım olarak öne çıkmaktadır.

Budapeşte Zirvesi ve Tarihi Katılım

21 Mayıs 2025 tarihinde Macaristan’ın başkenti Budapeştede düzenlenen “Doğu ve Batı’nın Buluşma Noktası” temalı TDT Gayriresmi Zirvesi, bölgesel ve uluslararası politikaların şekillendiği kritik bir platform olmayı başardı. Zirveye, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan ile birlikte, ilk kez gözlemci statüsünde Macaristan ev sahipliği yaptı. Bu durum, TDT’nin kapsayıcılık vizyonunu ve gözlemci ülkelerin etkinlik alanını genişletme yönündeki kararlılığını açıkça ortaya koydu.

Gözlemci ülke olarak Macaristan’ın ilk kez ev sahipliği yaptığı bu liderler zirvesi, bölgesel entegrasyonun yeni bir aşamaya geçtiğinin ve ortaklıkların güçlendiğinin göstergesidir.

Budapeşte Bildirisi ve Gözlemci Üyelerin Rolü

Toplamda 71 maddeden oluşan ve Budapeşte Bildirisi olarak adlandırılan belge, KKTC, Macaristan ve Türkmenistan’ın TDT çalışmalarına olan katkılarını memnuniyetle karşılayan ifadeler içeriyor. Bu bildiri, gözlemci ülkelerin sadece pasif varlıklar değil, aynı zamanda kurumsal ve fiili entegrasyonda aktif roller üstlenmesine imkan tanımakta. Ayrıca, bu maddeler, gözlemci ülkelerin bölgesel projelerde ve ortak girişimlerde daha etkin yer almalarını teşvik eden bir çerçeve sunuyor.

Ekonomik ve Ticari İşbirliği Adımları

Madde 38 kapsamında, ticaret, transit geçişler ve ekonomik entegrasyon alanında yeni adımlar atılmasına yönelik çağrılar yapıldı. Ulaşım altyapısının geliştirilmesi, dijitalleşme ve lojistik sistemlerin modernizasyonu ile bölgesel piyasalar arasındaki bağların güçlendirilmesi hedefleniyor. Bu kapsamda, Trans-Hazar Uluslararası Doğu-Batı Orta Koridoru boyunca yeni ortak projeler ve işbirliği mekanizmaları kurulacağı öngörülüyor.

Agricultura ve Gıda Güvenliği Alanında Ortak Standartlar

Madde 43 ise, tarım ve gıda güvenliği konularında gözlemci ülkeler arasında yatırım, ticaret ve inovasyonu teşvik eden uygulamaların yaygınlaştırılmasına vurgu yaptı. Bitki sağlığı ve hayvan hastalıklarıyla mücadelede uyumlaştırılmış standartlar benimsenerek, bu alanda işbirliği ve bilgi paylaşımı ön plana çıkarılıyor. Bu adımlar, KKTC’nin teknik ve bilimsel kapasitesini güçlendirecek ve bölgesel entegrasyona katkı sağlayacaktır.

Kültürel Diplomasi ve Toplumsal Entegrasyon

Gözlemci ülkelerin 62. maddesi, gençlik ve spor programları kapsamında kültürel ve toplumsal projelere ev sahipliği yapmalarını teşvik ediyor. Ayrıca, 68. madde ile, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın öncülüğünde Nevruz’un ortak kutlanması kararlaştırıldı. Bu adım, bölgesel kültürel alışverişi ve toplumsal bağlılığı artırmayı amaçlıyor, böylece KKTC’nin kültürel diplomasi alanındaki görünürlüğü ve itibarı güçleniyor.

Kıbrıs Meselesine Dair Güçlü Mesajlar

6. madde göre, Kıbrıs meselesinde “karşılıklı kabul edilebilir ve uygulanabilir bir çözüm” vurgulanırken, Kıbrıs Türk halkının eşit hak ve özgürlüklerini güvence altına alma arzusu da açıkça ifade edilmekte. Bu, TDT’nin sadece bölgesel bir organizasyon değil, aynı zamanda Kıbrıs sorununun çözümüne aktif destek veren bir platform olduğunu göstermektedir.

KKTC’nin Diplomatik Kapasitesinin Güçlendirilmesi