Syn57: Küçültülmüş Kod Düzeniyle Yaşamın Temel Dili Yeniden Tasarlandı

Bilim insanları, dünyanın herhangi bir canlısından çok daha basitleştirilmiş ve yeniden yapılandırılmış bir genetik koda sahip olan yeni bir bakteri üretti. Sentetik olarak tasarlanan Escherichia coli türü, yaşamın temel dilini oluşturan 64 kodondan yalnızca 57’sinin kullanılmasına olanak tanıyan bir yapı ile hayata geçirildi. Bu çalışma, şimdiye kadar elde edilen en küçültülmüş genetik planlamayı temsil ediyor.

Kodonlar, DNA veya RNA’da üç nükleotidde bulunan ve spesifik bir amino asiti belirleyen üçlü birimlerdir. Canlılar bu üçlü kodonları okuyarak hangi amino asidin üretileceğini ve protein zincirinin hangi sırayla oluşacağını belirler. Doğal sistemlerde ise bazı kodonlar tekrar eder ve bu durum amino asit çeşitliliğini ve toplam kodon sayısını etkiler. Sadece 20 amino asidin hayatta kalması için yeterli olması nedeniyle bu tekrarlar yaygındır.

İngiltere’deki Medical Research Council Molecular Biology Laboratory ekibi, bu redundansı ortadan kaldırmak amacıyla bakterinin tüm genomunu sıfırdan tasarladı. Çalışmada, kodonlarda 101 binden fazla değişiklik yapıldı ve bazı süreçler bilgisayar ortamında planlandıktan sonra küçük parçalar halinde bakteri hücrelerine aktarıldı. Ardından bu parçalar birleştirilerek tamamen sentetik ve çalışır durumda bir bakteri elde edildi.

Çalışmanın önde gelen isimlerinden sentetik biyolog Wesley Robertson, süreci şu sözlerle özetledi: “Bazen gerçekten çıkmaz yolda mıydık, yoksa bunu tamamlayabilir miyiz diye düşündük.”

Syn57, genetik kodun önemli ölçüde sıkıştırıldığı bir yaşam formunu ortaya koyuyor. Araştırmacılar, boşta kalan kodonların yeniden tanımlanabileceğini ve farklı roller üstlenebileceğini vurguluyor. Bu yaklaşımın yeni sentetik polimerler ve makrosikller geliştirme konusunda da kapılar açabileceği ifade ediliyor. Ayrıca Syn57’nin virüslerin okunamaması, endüstriyel ölçekli protein üretiminde virüs kaynaklı kayıpları azaltma potansiyeli taşıyor.

Kaynaklar: Demirören Haber Ajansı / Teknoloji; Haberler.com