Sayburç’ta Erken Neolitik ve Roma Kalıntılarının Ardında Köy Müzesi Projesi

Sayburç’ta sürdürülen kazılar, Erken Neolitik Dönem ile Roma dönemine ait yapıların yanı sıra Şanlıurfa kültürünün geleneksel yönlerini yansıtan unsurları da gün yüzüne çıkarıyor. Proje, binlerce yıllık arkeolojik mirası korumanın yanı sıra bölgenin özgün kültürünü yaşatacak bir köy müzesi fikrini de hayata geçirmeyi hedefliyor.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Eylem Özdoğan’ın başkanlığında 2021 yılında başlayan kazılar hâlâ devam ediyor. Alanda Neolitik ve Roma dönemi yapıların yanında 1950’li yıllara ait Şanlıurfa’nın geleneksel mimarisini yansıtan yapılar da bulunan bölge, açık hava müzesine dönüşmesini öngören çalışmalar için zemin oluşturuyor.

1950’lerde inşa edilen iki taş ev ve bir köy odasının restore edilerek köy müzesine dönüştürülmesi, alanın ziyaretçileri için önemli bir deneyim sunacak. Sayburç Kazı Başkanı Özdoğan, bölgeyi ziyaret edenlerin aynı konumda yürütülecek sergiler eşliğinde Şanlıurfa kültürünü de tanıyabileceğini belirtiyor. Bu yaklaşım, Neolitik yerleşimi mikroskoptan geniş bir bağlam içinde görmeyi mümkün kılacak.

Köy müzesinin amacı — bölgede kamulaştırılan yapılarda köy yaşamını ve mimarisini yansıtan, korunmuş yapıların içlerine köy yaşamını anlatan sergilerin yerleştirilmesi. Ocaklar, yiyecek hazırlama ve depolama araçları ile gündelik yaşamı yansıtan öğeler burada sergilenerek, gelen ziyaretçilere Urfa kültürüyle tanışma imkanı sunulacak. Özdoğan, bu projeyle Roma kalıntılarının daha geniş bir alanda korunmasını ve onun yanı sıra köy yaşantısının temsillerini bir araya getirmenin hedeflendiğini ifade ediyor.

Bu çerçevede köy müzesinin amacı, Şanlıurfa kültürü ve köy yaşantısını gelecek kuşaklara aktarırken, sit alanı içindeki yapıları da korumak ve zenginleştirmek olarak özetlenebilir. Böylece ziyaretçiler, Neolitik yerleşimi görmekle kalmayıp Urfa kültürünün günlük yaşantısına da dair derin bir farkındalık kazanacaklar.