Saraybosna Safari Dosyasının Perde Arkası: Keskin Nişancılar ve Uluslararası Savaş Turizmi

1992-1995 yıllarında Saraybosna kuşatması sırasında yaşanan dehşeti, keskin nişancılar açısından yoğun bir tartışma haline getiren ve sonrasında Milano savcılığının soruşturmasına yol açan olaylar yeniden gündeme geliyor. Uluslararası basında tartışılan bu konu, bazı Avrupa ülkelerinden zenginlerin savaş bölgelerinde sivillere karşı kurulan riski yüksek turlara katılımını su yüzeyine çıkarmıştır. Gavazzeni’nin ifadeleriyle, bu tür gezilerin sadece İtalyanları değil, Batılı birçok ülkenin vatandaşlarını da kapsadığı iddia edilmiştir. İddialara göre, Saraybosna’da sivillere ateş etmek için yüksek bedeller ödeniyordu ve bu ödemelerin karşılığında savaş alanlarına götürülen kişiler silah ve av peşinde olan varlıklı profesyoneller veya girişimcilerdi.

Birçok kurgu ve gerçek arasındaki çizgiyi bulanıklaştıran görüşler arasında, tur aktörlerinin kimlikleri ve hedeflerin seçimindeki tarafsızlık konuları ön plana çıkmıştır. Gavazzeni, turlara katılanların kimlik profilleriyle ilgili olarak, çok zengin, sosyally önceden tanınan ve silahlanmaya meraklı birikimli bireylerin öne çıktığını belirtmiştir. Bu kişiler, özellikle Saraybosna başta olmak üzere Mostar, Pale ve Srebrenitsa gibi bölgelerde sivillere karşı operasyon yapılmasına destek veriyordu. Katılımcıların hedefleri, yaşadığı açıktan görüldüğü gibi, çocuklar dahil kimsenin istisna tutulmadığı iddialarıyla anılıyordu.

Tutuklanmış ya da yargılanmış kişilerden çok olarak, turlara katılanların sayısının net bir rakamla ifade edilmesi gerektiği üzerinde durulmuştur. Gavazzeni’nin paylaştığı verilerin doğruluğu hakkında kendi kaynağının netlik taşıdığı belirtilirken, bu sayıların onlarca kişiden çok daha yüksek olduğuna vurgu yapılmıştır: yüzlerce kişiden söz ediliyor.

Şubatta suç duyurusu ile başlayan süreç, Milano Cumhuriyet Savcılığı’nın 17 sayfalık başvuruyu incelemeye almasıyla ilerledi. Savcılık tarafından dosyanın kapatılmasına yönelik bir karar verilmemiş, ekim ayına kadar soruşturmanın gelişimi takip edilmiştir. Savcı Gobbis ile görüşmede, soruşturmanın açıldığı ve İtalyan Jandarmasının terör ve organize suç birimine devredildiği bilgisi paylaşılmıştır. O tarihlerde elde edilen yeni bulgular savcılığa iletilmiş ve dosya kapsamlı bir şekilde genişletilmiştir.

Bosna Savaşı’nın görünmeyen aktörleri arasında yer alan keskin nişancılarla ilgili yeni görüntülerin 2021’de kamuoyuna yansıması, olayların geçmişte kaldığını söyleyenleri yeniden düşündürmüştür. Saraybosna’nın 6 Nisan 1992’deki saldırıyı hatırlatan kuşatması, yaklaşık üç buçuk yıl boyunca süren çatışmalarda 11.541 sivilin hayatını kaybetmesine yol açmış ve kentteki miras ile altyapı büyük zarar görmüştür. Bu bağlamda, savaşın yüzeyin altında yatan suçlar da yeniden incelenmektedir.