Samandağ’da Kamıştan Neyin Ustası: Cemil Kahiloğulları ve 46 Yıllık Gelenek

Samandağ ilçesinin sulak alanlarında yetişen kamışlar, ney yapımında ustalıkla işleniyor. Yıllardır dünyanın dört bir yanına ney gönderen Cemil Kahiloğulları (66), kamışları tek tek topladıktan sonra bir yıl süreyle kurutarak ustalıklı ellerinde şekillendiriyor ve ney üretiyor.

Askere gitmeden önce gitar çalan Kahiloğulları, askerlik sırasında ney ile tanıştığını anlatıyor: “Samandağ’a döndüğümde dünyanın en iyi kamışlarının burada yetiştiğini öğrendim ve ustalardan ders alarak ney yapımına başladım. En iyi ney, en kalın kamıştan yapılır ve kalın kamışlar nadir bulunur. Ney yapımı basit bir iş değildir; nota bilmeyen birinin ney yapması mümkün değildir. Bir doğramacı kamışı deler ve keser; asıl mesele ney için akord ve hangi perdeden ses çıktığını anlamaktır.”

Bu saptamalar, neydeki deliklerin özel ölçülerle açılması gerektiğini, kamışların milimetrik farklarla kesildiğini ve her ses için belirli komaların hesaplandığını vurguluyor. Kahiloğulları, güçlü nota bilgisi ve kulak sayesinde güzel bir ney çıkarmanın mümkün olduğuna inanıyor.

Fiyatlar ise kamışın kalınlığına bağlı olarak değişiyor: kız neyler 22 milimden başlayıp 28–30 milime kadar çıkabilir. En iyi ölçü çoğu zaman 24–26 milim arasındadır ve kalın kamışlar nadir bulunduğu için değeri artar. Çok kalın kamışlardan yapılan neylerin fiyatı 20–30 bin TL’ye kadar yükselebilir; 22 milimlik bir kız ney yaklaşık 2 bin TL civarında olup, milimetre başına ek fiyat artışıyla 26 milimlik bir ney 5–6 bin TLe kadar çıkabilir. Kalın kamışlarda her ek milimetre için 2–3 bin TL artış söz konusudur; böylece bazı neylerin fiyatı 15–20 bin TL’den 30 bin TL’ye kadar ulaşabilir.

Ürettiği enstrümanları dünya geneline gönderen Kahiloğulları için kamışların kalitesi ve ölçüleri, sesin ve akordun temel belirleyicileri olarak öne çıkıyor. Bu sürecin bir ustalık gerektirdiğini vurgulayan kahramanımız, ney üfleyenler için sabır, dikkat ve notanın hak ettiği değeri taşımanın önemini bir kez daha hatırlatıyor.