Salman Rüşdi’nin Hayatındaki Dönüm Noktaları ve Yapay Zeka Tartışması

Hay Festivali’nde Dikkat Çeken Konuşma

2025 Hay Festivali kapsamında sahneye çıkan ünlü yazar Salman Rüşdi, yapay zekanın insan duygularını ve mizah anlayışını tam anlamıyla yakalayamadığını vurguladı. Yapay zeka teknolojisini “hiç denemedim” diyerek görmezden geldiğini belirten Rüşdi, yeni kısa öykü koleksiyonu The Eleventh Hour ile ilgili düşüncelerini paylaştı. 77 yaşındaki Hindistan doğumlu Britanyalı-Amerikalı yazar, yapay zekanın en büyük sorununun espri anlayışını kavrayamaması olduğunu ifade etti. “Birisi benim gibi birkaç yüz kelime yazmasını istese, bu korkunç olurdu. Mizah duygusu yok. ChatGPT’nin anlattığı bir komik hikayeyi dinlemek istemezsiniz,” diyerek, teknolojinin sınırlarını eleştirdi.

Yazar, şu ana kadar yapay zekayı kullanmadığını ve teknolojiyi bilinçli bir şekilde görmezden geldiğini vurguladı. Ayrıca, 2022’de ABD’de bir sahnede gerçekleştirilen ve kendisine yöneltilen saldırıda bıçaklanmasının ardından, Birleşik Krallık’ta katıldığı en yüksek seviyedeki etkinlikte konuştu. Konuşma sırasında, polisler ve koku alma köpekleri sıkı güvenlik önlemleriyle çevrelenmişti ve çantalar detaylı bir şekilde kontrol ediliyordu.

Sağlık Durumu ve Saldırının Anısı

Rüşdi, “Kendimi gerçekten çok iyi hissediyorum. Mükemmel olmasam da, kendimi oldukça şanslı sayıyorum.” diyerek, sağlık durumunu ve yaşadığı zorlukları anlattı. Kendisine yöneltilen sorulara yanıt verirken, sağ gözü kaybını ve yaşadığı travmayı paylaşmayı da ihmal etmedi. Bu saldırı, New York’taki Chautauqua Enstitüsü’nde gerçekleşmiş ve Rüşdi, olayın ardından yaşadığı travmayı Knife adlı kitabında detaylıca anlattı. Kitapta, saldırganın ciddi şekilde bıçaklaması sonucu yaşadığı deneyimleri ve bu olayın hayatındaki etkilerini anlatıyor.

O saldırıdan sonra, 27 yaşındaki Hadi Matar, saldırgan olarak yargılanmış ve geçen ay 25 yıl hapis cezası almıştı. Rüşdi, yaşadığı bu travmatik olayın ardından ayağa kalkabilmek için ailesiyle birlikte suç mahaline tekrar gitmenin kendisi için büyük anlam taşıdığını belirtti. “Yine kurgu ve anlatım hakkında konuşmak güzel olacak çünkü saldırıdan sonra toplumda bu konu üzerinde durmak neredeyse imkansız hale gelmişti. Ama ben, bu zorluğu aşmayı başardım,” diyerek, yaşadığı zorluklara rağmen hayatın devam ettiğine vurgu yaptı.

Yazarlık ve Siyasi Çalkantılar

Salman Rüşdi, 1988 yılında yayımlanan Şeytan Ayetleri adlı romanıyla büyük tartışmalara yol açmıştı. Kitapta, İslam peygamberi Hazreti Muhammed’in tasvirleri nedeniyle ciddi tepkiler toplamış ve İran’ın eski ruhani lideri Ayetullah Humeyni tarafından idam fetvası çıkarılmıştı. Bu karar, Rüşdi’nin yıllarca saklanmasına ve göç etmek zorunda kalmasına neden oldu. “Dünyanın yaşayan en büyük yazarlarından biri olarak kabul ediliyorum,” diyen Rüşdi, eserlerinin genellikle büyülü gerçekçilik ve tarihi olayların iç içe geçtiği anlatımlarla tanınıyor. 1981’de yayımlanan Geceyarısı Çocukları adlı romanı ise Booker Ödülü’nü kazanmış ve edebiyat dünyasında önemli bir yer edinmişti.

Bugün, Rüşdi’nin eserleri ve yaşamı, özgürlük ve ifade özgürlüğü tartışmalarında sıkça anılıyor. IndependentTürkçe ve BBC gibi uluslararası medya kuruluşları, onun hikayelerini ve mücadelesini anlatmaya devam ediyor.