Prof. Dr. Ümit Özekici: Tüp Bebek Tedavisinde Cinsiyet Belirleme Yasal Değil

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Ümit Özekici’nin Açıklamaları

Prof. Dr. Ümit Özekici, Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı olarak, Haberler.com’da yayınlanan bir programda modertör Meltem Şarkışlalı’nın konuğu oldu. Programda, tüp bebek tedavisine dair pek çok bilinmeyeni açıklığa kavuşturdu ve “Tüp bebek tedavisi ile cinsiyet belirlenebilir mi?” sorusuna yanıt verdi.

Tüp Bebek Tedavisinde Cinsiyet Belirlemenin Yasal Durumu

Özekici, tüp bebek tedavisi sürecinde cinsiyetin belirlenebildiğini, ancak bu uygulamanın Türkiye’de yasak olduğunu belirtti. “Burada temel olay, genetik ayrıştırma yapılmasıdır. Genetik ayrıştırma sırasında hem cinsiyet kromozomları olan X ve Y’ye, hem de diğer 22 çift kromozoma bakılmaktadır. Ancak Türkiye, Avrupa Birliği uyum yasalarına tabi olduğu için bu konuda şu şekilde bir karar alınmıştır: Hiçbir şekilde cinsiyet bakılamaz.” dedi.

Cinsiyetin Genetik Ayrıştırmalarla Belirlenmesi

Özekici, genetik ayrıştırmalarla kalıtsal hastalıkların tespit edilebildiğini aktardı. “Örneğin, sık görülen Edwards sendromu, Down sendromu gibi durumları öğrenmek mümkündür. 3,500’den fazla genetik hastalık bulunmaktadır, ancak cinsiyet belirlemesi yasaktır. Cinsiyete yalnızca tek bir açıdan bakıyoruz. Eğer X veya Y genine bağlı bir hastalık taşıyıcısıysa anne, laboratuvar ortamında bu durumu kontrol ediyoruz. Bizim aldığımız bilgi, embriyoların sağlıklı olup olmadığını gösterir; ancak cinsiyet bilgisi verilmez.” şeklinde konuştu.

Diğer Ülkelerdeki Uygulamalar

Özekici, bazı ülkelerde, Kıbrıs, Meksika, Güney Amerika ve bazı Afrika ülkeleri gibi yerlerde tüp bebek tedavisinde cinsiyet belirleme işleminin gerçekleştirilebildiğini aktardı. “Amerika ve Avrupa’nın birçok gelişmiş ülkesinde ise cinsiyete bakılmamaktadır.” dedi.

Tarihsel Bağlam ve Önlemler

Geçmişte, gebeliğin üçüncü ayında, yani 2.5 aylıkken Koryonik villus örneklemesi (CVS) veya biyopsi ile embriyonun genetiğinin anlaşılabildiğini söyleyen Özekici, “Özellikle Uzak Doğu, Doğu ve Orta Doğu ülkelerinde insanların bebeklerini aldırdığı biliniyor. Bu durumu önlemek amacıyla İngiltere’de artık kesin bir şekilde sağlıkla ilgili bilgilerin verilmesi sağlanmaktadır. X veya Y’ye bağlı bir hastalık yoksa bu durum ispatlanmakta; ancak cinsiyet bilgisi kesinlikle verilmemektedir.” şeklinde ifade etti. Özekici, Kıbrıs başta olmak üzere birçok yerde bu tür uygulamaların yapıldığını da sözlerine ekledi.

Özetle, tüp bebek tedavisi konusunda cinsiyet belirlemenin Türkiye’de yasak olduğu, ancak bazı ülkelerde bu uygulamanın yapılabildiği ve genetik ayrıştırmaların sağlık açısından büyük önem taşıdığı vurgulandı.