Mpox Virüsü ve Türkiye’deki Durumu

Mpox Virüsü ve Türkiye’deki Durum

Mpox virüsü, halk arasında “maymun çiçeği” olarak bilinen ve son dönemde Afrika‘da hızla yayılan bir hastalıktır. Bu virüsün, Avrupa’da ilk kez 15 Ağustos 2023’te İsveç’te tespit edilmesi, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından aynı gün küresel acil durum ilan edilmesine yol açtı. Dünyanın farklı bölgelerinde mpox salgınları yaşanıyor ve bu durumun, virüsün Eylül 2022’de keşfedilen “Clade 1b” adı verilen daha ölümcül bir alt türünün etkisiyle arttığı belirtiliyor.

Sağlık Bakanlığı, 15 Ağustos’ta Türkiye’de 2024 yılı itibarıyla mpox vakasına rastlanmadığını duyurdu. Açıklamada, Türkiye’de herhangi bir kısıtlama veya ek tedbir gereksinimi olmadığı vurgulandı: “Bakanlığımızca gerekli çalışmalar yürütülmekte, bilim kurulumuz ve sağlık altyapımızla süreç hassasiyetle takip edilmektedir. Güncel bilgiler kamuoyunun bilgisine sunulacaktır.”

BBC Türkçe’ye konuşan Gazi Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Profesör Doktor Esin Şenol, Türkiye’de maymun çiçeği virüsüne karşı şu ana kadar “aktif tarama” yapılmadığını, ancak çeşitli sağlık kurumları ve personelinin çabalarıyla şimdiye kadar 10-12 vaka tespit edildiğini ifade etti. Şenol, maymun çiçeği virüsünün 2022’den bu yana farklı türlerinin etkili olduğunu belirterek, “Türkiye’de daha önce görüldüğünden eminiz. Ancak bu sayı, 2023’e kadar olan türden Türkiye’de görülen vaka sayısını yansıtmaktadır. 2023’te ortaya çıkan ve ikinci küresel acil duruma yol açan tür, Avrupa’da ilk olarak İsveç’te görüldü. Henüz Türkiye’de tespit edilmedi.” dedi.

Şenol, virüsün alt türünün daha hızlı bulaşma özelliği taşıdığını ve hastalığın daha şiddetli seyrettiğini vurgulayarak, “Ortak eşya kullanımı, tokalaşma, dokunma ve öpüşme gibi yakın temaslar bulaşmaya yol açabiliyor. Yüz yüze yakın mesafede uzun süreli konuşma ve nefes nefese olma durumunda da bulaşma riski mevcut. Yakın temasta damlacık yoluyla bulaşma olduğu düşünülüyor.” şeklinde konuştu.

Profesör Şenol, maymun çiçeği salgınının yakından takip edilmesi gerektiğini, ancak şu an için “korkacak bir şey olmadığını” belirterek, şunları ekledi: “Küresel bir salgın tehdidi demek, gerekli önlemler alınmazsa sürecin kontrolden çıkabileceği anlamına geliyor. Yapmamız gerekenler: Tüm hekimlerin bildirilmesi, sahanın koordine edilmesi, bir salgın hazırlık stratejisi planının oluşturulması, aşı ve ilaç tedariğinin sağlanması ve aktif taramanın yapılması.”

Türkiye’deki Risk ve Önlemler

Hastalığın Türkiye’de olmama olasılığı düşük diyen Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Başkanı Profesör Doktor Mehmet Ceyhan, Sağlık Bakanlığı’nın açıklamasındaki “Rastlanmadı” ifadesinin dikkat çekici olduğunu belirtti. Ceyhan, “Bunu söylediğinizde, böyle bir hasta başvurmadı veya pozitif çıkan testler yok demektir. Ancak, Afrika’da başlayan ve 13 Afrika ülkesine yayılan bir salgın bulunuyor. Türkiye, bu ülkelerden farklı bir önlem almadı, dolayısıyla Türkiye’de vaka varsa da şu an bilmiyoruz. Ama bu kadar yaygın bir hastalığın Türkiye’de olmama ihtimali oldukça düşük.” dedi.

Ceyhan, maymun çiçeğine karşı koronavirüs salgını dönemindeki gibi toplu kapanma veya maske zorunluluğu gibi önlemler gerekmeyeceğini vurgulayarak, “Benim gördüğüm, alınmış bir önlem yok. Maymun çiçeği, solunum yoluyla bulaşan büyük pandemilerden farklı bir hastalık. Erken dönemde tanı koymak ve hastanın toplumla temasını kesmek yeterlidir.” şeklinde konuştu.

Ceyhan, maymun çiçeği virüsü için aşı dışında etkin bir korumanın olmadığını, bu nedenle Türkiye’deki risk gruplarının belirlenip aşılanması gerektiğini ifade etti. Risk grupları arasında özellikle Demokratik Kongo ve çevresindeki Somali, Nijerya, Gine gibi ülkelerden gelen kişilerin bulunduğunu belirtti. Ceyhan, “Bu insanlar İstanbul’u Batı ülkelerine giden uçuşlar için sıkça kullanıyor. Ayrıca, Afrika’dan Türkiye’ye gelen öğrenciler var. Türk vatandaşları için de düşünürseniz, hemen hemen tüm Afrika ülkelerine Türk Hava Yolları’nın günlük uçuşları mevcut. İş insanları sıkça bu ülkelere gidip geliyor. Bu grupların hepsini riskli kabul edip, ona göre önlem almak gerekiyor.” dedi.

Ceyhan, maymun çiçeğinin solunum yoluyla yayılan virüslere kıyasla daha yavaş yayıldığını ve can kaybının da daha az olduğunu belirterek, “Şu an içinde bulunduğumuz pandemide ölüm oranı yüzde 4. 2022’de daha az tehlikeli bir tipini gördüğümüzde, orada ölüm oranı yüzde 1’di.” ifadelerini kullandı.

İlgili Haberler