Meme Kanseri Risklerini Azaltmanın Yolu: Beslenme, Erken Teşhis ve Yaşam Tarzı

Meme kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser türleri arasında yer alıyor ve nüfus artışıyla birlikte vakalar da artış gösteriyor. Uzmanlar, obeziteye yol açan beslenme alışkanlıklarının meme kanseri riskini artırabileceğini, Akdeniz tipi beslenmenin ise koruyucu etkiler sunabileceğini belirtiyor. Bu konuyu Medicana Zincirlikuyu Hastanesi Medikal Onkoloji Uzmanı Doç. Dr. Nalan Akgül Babacan, erken tanı olanaklarının güçlenmesiyle birlikte yaşam tarzı değişikliklerinin de hastalık üzerindeki etkisini vurgulayarak paylaşıyor.

Günümüzde her 8 kadından birinde meme kanseri görüldüğü yönündeki istatistikler, erken tanı ve tarama programlarının yaygınlaşmasıyla birlikte hastalığın insidansını da yakından etkiliyor. Bu artışın sebepleri arasında daha etkin tarama olanakları, yaşam tarzı değişiklikleri (geç doğum, doğum yapmama, kısa süreli emzirme), obezite ve metabolik sendromun yaygınlaşması ile çevresel faktörler ve endokrin bozucuların daha fazla maruz kalması gibi etmenler bulunuyor.

Kanserler arasındaki ilişki üzerinde duran Babacan, meme kanserinin bazı genetik ve epigenetik faktörlerle diğer kanser türleriyle bağlantılı olabileceğini söylüyor. Angelina Jolie’nin taşıyıcılık örneğiyle öne çıkan BRCA1 ve BRCA2 mutasyonları taşıyan bireylerde meme, over, pankreas ve prostat kanseri risklerinin birden arttığına dikkat çekiliyor. TP53 gibi tümör baskılayıcı genlerdeki mutasyonlar da meme kanserinin yanı sıra beyin tümörleri, sarko­mlar ve lösemilerle ilişkilendiriliyor. Ailesinde kolon, over veya meme kanseri öyküsü olanlarda ailesel kanser risklerinin göz önünde bulundurulması gerektiği belirtiliyor.

Kötü beslenme ve riskler meme kanseri açısından önemli bir risk faktörü olarak öne çıkıyor. Yüksek glisemik indeksli gıdalar, işlenmiş et ürünleri, aşırı hayvansal yağ ve şekerli içecekler ile obeziteye yol açan diyetlerin, hormonla ilişkili meme kanseri için özellikle risk oluşturduğu vurgulanıyor. Yağ dokusu, menopoz sonrası östrojenin ana kaynağı olduğundan, bu hormonun fazlalığı belirli meme kanseri türleri için önemli bir risk yaratıyor. İnsülin direnci ve hiperinsülinemi, hücresel proliferasyonu artırırken tümörün mikroçevresini de kanserleşmeye daha yatkın hâle getirir. Kronik inflamasyon ve kötü beslenmenin bağışıklık sistemi üzerindeki olumsuz etkileri de tümör gelişimini kolaylaştırabilir. Bu nedenle Akdeniz tipi diyetin sebze ve meyve ağırlıklı olması, zeytinyağı kullanımı ve rafine karbonhidratlardan kaçınma gibi yaklaşımlar koruyucu kabul ediliyor.

Erken tanı kadar önleme de önemli derinlemesine bir farkındalık gerektirir. Meme kanserinde temel ilke “Erken tanı hayat kurtarır” olsa da risklerin önlenmesi de tedavi kadar değerli kabul ediliyor. Bu bağlamda her kadının 40 yaş sonrası düzenli tarama mamografi ve ultrason için plan yapması, aile öyküsü varsa genetik danışmanlıktan yararlanması kritik. Aynı zamanda beden kitle indeksini korumak, düzenli egzersiz yapmak, kırmızı et, rafine şeker ve işlenmiş gıdaları sınırlamak, alkol ve sigaradan uzak durmak koruyucu olabilir. Şüpheli bir kitleyle karşılaşıldığında zaman kaybetmeden doktora başvurulması hayati önem taşır.