Meksika’dan Güneş’i karartma projesine yasak

IndependentTürkçe’nin haberine göre girişim, 2022’nin son günlerinde, gezegeni soğutma amacıyla atmosferin stratosfer tabakasına kükürt dioksit parçacıkları salmaya başlamıştı.

İklim krizini azaltmayı amaçlayan deneylerde Meksika’nın Baja California eyaletinde kükürt dioksitle dolu 1,8 metrelik helyum balonları gökyüzüne bırakılmıştı.

Bu balonlar yüksek irtifalara çıkınca kükürt dioksit partiküllerini serbest bırakıyor. Söz konusu parçacıkların da Güneş ışığını uzaya geri yansıtarak yüzeye ulaşmasını engellemesi amaçlanıyor.

Ancak gözle görülür bir etki yaratılabilmesi için daha fazla kükürt dioksit balonunun bırakılması gerekiyordu.

Meksika Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ise proje kapsamında daha fazla deney yapılmasını yasakladı. Bakanlığın açıklaması Make Sunsets’in çalışmalarını durma noktasına getirdi.

Güneş’i karartmak

Genellikle “Güneş jeomühendisliği” diye anılan bu yöntem bilim çevrelerinde uzun süredir tartışılıyor.

Söz konusu fikir ilk kez 1989’da Harvard Üniversitesi’nde görev alan Prof. David Keith tarafından incelenmişti. O zamandan beri zaman zaman dile getirilse de birçok uzman bu fikre şüpheyle yaklaşıyor.

Zira uzmanlar insan sağlığına zarar vermemesi için hangi gaz ve partiküllerin kullanılması gerektiğinde de hemfikir değil.

Ayrıca fikrin işe yarayıp yaramayacağı veya istenmeyen sonuçlara yol açıp açmayacağı da bilinmiyor.

Fikrin destekçileri ise dünyanın hızla iklim felaketine doğru hızla yol aldığını ve her türlü yöntemi denemek gerektiğini savunuyor.

MIT Technology Review’a göre Make Sunsets, uzun süredir tartışılan bu yöntemi ilk kez hayata geçirmeye teşebbüs eden kurum olmuştu.

Şirketin CEO’su ve kurucusu Luke Iseman, “Bence asıl denememek ahlaki açıdan yanlış” ifadelerini kullanmıştı.

Iseman, deneyi “ellerinden geldiğince hızlı ve güvenli bir şekilde yürüttüklerini” eklemişti.

“Hayal kırıklığına uğradık”

Meksikalı yetkililer, söz konusu deneylerin etkilerinin ulusal sınırları aşabileceğini ve uluslararası arenada bu türden çalışmaların kapsamını belirleyen herhangi bir anlaşma olmadığını vurguladı.

Make Sunsets’in CEO’su ve kurucusu Luke Iseman ise ani yasak kararı karşısında hayal kırıklığına uğradıklarını söyledi.

Wall Street Journal’a konuşan Iseman, “Diyalog bekledim ve umdum” ifadelerini kullandı:

Hayalim, gelecekte Make Sunsets’i yasalara uyumlu bir şekilde büyütebilmek.

Beyaz Saray da araştırıyor

Güneş jeomühendisliği araştırmalarına ekim ayında Beyaz Saray da dahil olmuştu. Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politika Ofisi’nin, 5 yıllık bir araştırma projesini koordine edeceği bildirilmişti.

Güneş’ten gelen ışığın bir kısmını engelleme fikri 2020’de Güney Afrikalı bilim insanlarının yürüttüğü bir araştırmayla da gündeme gelmişti.

Cape Town Üniversitesi’nde görevli bilim insanları, kentin üzerindeki atmosfere büyük miktarda kükürt dioksit gazı salmayı ve Güneş’i kalıcı olarak “karartarak” su kaynaklarını korumayı amaçladıkları bir plan hazırlamıştı.

Bu planın su kıtlığı riskini 2100’den önce yüzde 90 oranında azaltacağı ifade edilmişti.

Ancak birçok uzman bu fikre karşı çıkmıştı. Kükürt dioksit tekniğinin çevre ve insan sağlığı üzerinde zararlı etkileri olabileceği belirtilmişti.