Kovid-19’un ateşi sönse de közü duruyor!

Milliyet Gazetesi’nden Mert İnan’ın haberi…

Türkiye’de ilk Kovid-19 vakasının görüldüğü 11 Mart’tan bu yandan üç ay geçti. Salgındaki çoğalma hızı bakımından 11 Nisan’da yokuş noktayı gören Türkiye’de 24 Nisan kırılma günü oldu. Bu tarihte ilk olarak iyileşen hasta sayısı yeni olgu sayısının önüne geçerken, 10 Haziran itibarıyla vaka yükselme hızı yüzde iki seviyesine sabitlendi. Türkiye’de ilk Kovid-19 vakasının saptama edildiği günden bu yandan 90 gün geçti. Bu sürede 2 milyon 500 bin 890 deneme yapılırken, toplam vaka sayısı 174 bin 23, toplam iyileşen hasta sayısı 147 bin 860 oldu. Kovid-19 sebebiyle 4 bin 763 yurttaş yaşamını yitirirken, yoğun bakımda tedavi görebilen hasta sayısı 643, entübe hasta sayısı ise 266 oldu. İlk vakanın görüldüğü 11 Mart’tan altı gün daha sonra, Türkiye’deki ilk Kovid-19 ölümü gerçekleşti. 17 Mart’ta Çin temaslı 89 yaşındaki bir hastanın yaşamını yitirdiğinde ülke genelinde saptama edilen toplam vaka sayısı 98 olarak açıklandı. 18 Mart’ta 61 yaşındaki ikinci hasta vefat ederken, 18 Mart’ta ise eski Kara Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Aytaç Yalman virüs nedeniyle yaşamını yitirdi.

Kâbus gibi

Nisan ayının birincil üç haftalık dönemi kâbus gibi geçti. Salgının en şiddetli hissedildiği dönem nisanın birincil üç haftası oldu. 3 Nisan’da   vaka artma hızı yüzde 15’e ulaşırken, 11 Nisan’a değin geçen sürede yükselme yüzde 11 ile 14 aralarında seyretti. İlk vakadan 4 hafta daha sonra, salgın Türkiye’de tepe nokta denilen eşiğe ulaştı. 11 Nisan’da 33 bin 170 kişiye deneme yapılırken, bir günde 5 bin 138 vaka tespit edildi. 11 Nisan’da en fazla vaka saptama edilirken, 12 Nisan’da olgu artışı yüzde 9.2 olarak tespit edildi. Bu oran 18 Nisan’a kadar aşamalı olarak düşüşe geçti. 18 Nisan’da  olgu artış hızı yüzde 4.8’e geriledi.

19 Nisan’da yeniden yüzde 4.8 olarak saptandı. 20 Nisan’da bir önceki güne oranla olgu çoğalma hızı yüzde 5.4’e yükseldi. 21 Nisan’da  vaka çoğalma hızı yüzde 5.1 olurken, uzmanlar bu artışı 10 Nisan etkisine bağladı. Neyse fakat 22 Nisan ve 23 Nisan’da  olgu çoğalma hızı yüzde 3.2’ye geriledi.

İki günde ‘sürat’ artışı

Mayıs ayının ilk 10 jurnal döneminde en yüksek vaka artma hızı yüzde 1.8 olurken, son iki günlük yeni olgu artış hızı yüzde 1.1 oranına değin geriledi. 1 Mayıs’ta yüzde 2.6 olan vefat oranı çoğalma hızı ise 10 Mayıs itibarıyla yüzde 1.3 seviyesine kadar geriledi. Haziran ayında normalleşme süreciyle bilhassa hafta sonu İstanbul’da ortaya çıkan manzaralar endişeye niçin olurken, olgu sayıları dalgalı seyretmeye başladı. 7 Haziran’da 914 olan yeni vaka sayısı, dün itibarıyla 987’ye çıkarken, bu sayı 30 Mayıs’tan bugüne kadar kadar en yüksek olgu sayısı oldu. 6 Haziran’da 591, 7 Haziran’da 613 olan yoğun bakım hasta sayısı ise dün itibarıyla 643 kişiye çıktı. Test sayısına göre pozitiflik oranı da son iki günde bariz bir büyüme gösterdi. 4 Haziran günü yüzde 1.8, 5 Haziran’da yüzde 1.6 olan olgu çoğalma hızı, 6 Haziran’da yüzde 2.4, 7 Haziran’da yüzde 2.5 olurken, bu oran 8 Haziran’da yüzde 2.8 seviyesi olarak saptandı.

Kırılma 24 Nisan’da

24 Nisan ise kırılma noktasıydı. Bu tarihte öncelikle iyileşen hasta sayısı yeni vaka sayısının önüne geçti. 29 Nisan’da jurnal test sayımız 43 bin 498 gibi rekor bir seviyeye ulaşırken, vaka çoğaltma hızı yüzde 2.6’nın da altına düşmeye başladı. Alınan önlemlerin yanı sıra vatandaşların Kovid-19 salgın riskine karşısında yalıtım uyarılarını uyarı alması, 30 Nisan’dan sonradan tabloyu tersine çevirdi. 30 Nisan 2020’de koronavirüsle mücadelede birinci dönem geride kalırken, olgu ve vefat yükselme oranları önemli düşüşe geçti.

‘Yaz dönemine dikkat’

Üç aylık tabloyu değerlendiren İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek şunları söyledi: “Sağlık Bakanlığı’nın illere göre sayıları açıklaması önümüzü görmemizi sağlar. Normalleşme ile İstanbul için özel bir çoğaltma olduğunu düşünmüyorum. Ancak İstanbul’dan Anadolu’ya gidenlerin etkisiyle öteki şehirlerde bir miktar artış olabileceği kanısındayız. Haziran ayında oluşan dalgalı seyir beklenen bir koşul. Önümüzdeki bir aylık dönemde olgu sayılarının 1300’lere ulaştığını da görebiliriz. Sonrası bu rakam düşüşe geçecektir. Son 10 günlük sürede vaka sayısı 900 ile bin bandında takıldı. Bu tabloyu sokağa çıkma yasaklarında da görüyorduk. Önümüzdeki haftalarda gerçek rakamları görmüş olacağız. Kovid-19’un ateşi sönse de közü duruyor. Tablomuz kötü değil ama de olduğunu söyleyemeyiz. Olgu sayısı 100’e düştüğünde derin nefes alıp rahatlarız. Yaş kısıtlaması kalktı, bu durum tehlike oysa daima izole olarak yaşamamız mümkün yok. Yaz döneminde vaka sayısının 100’ün altına düşmesi güç görünüyor. İkinci dalga beklemiyoruz ama yaz döneminde dalgalı bir seyir olabilir. Kovid-19 riskine aleyhinde artık nasıl davranmasını bilmeyen varsa gerçekte yapacak bir şey yok demektir. Maske gerekli olmalı. Sosyal mesafe çok uygulanamıyor lakin maske çok kayda değer. Şu lahza için yoğun bakımlarda artış laf konusu değil.”