Karayolları Trafik Kanunu’nda Yapılan Güncellemeler ve Yeni Düzenlemeler

Giriş

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde AK Parti milletvekillerinin sunduğu yeni teklif kapsamında, Karayolları Trafik Kanunu’nda önemli değişiklikler ve yenilikler öngörülüyor. Bu düzenlemeler, trafik güvenliğini artırmak, cezaları caydırıcı hale getirmek ve araç kullanımını daha güvenli kılmak amacıyla hazırlanmıştır.

Trafik Zabıtası ve Genel Zabıtaya Geçiş

Mevcut düzenlemede; otoyollardan sorumlu trafik zabıtası, sorumluluk alanıyla sınırlı tutulurken, yeni teklif ile İçişleri Bakanı’nın uygun görmesi halinde genel zabıta olarak da görevlendirilebilecek. Bu sayede, trafik denetimleri daha etkin ve geniş kapsamlı hale gelecek.

Yeni düzenlemeye göre; trafik zabıtası bulunmadığı veya yetersiz olduğu bölgelerde, trafik düzenini sağlamak ve trafik suçlarına müdahale etmek amacıyla genel zabıta görevlileri devreye girecek. Bu görevliler, mevzuatta belirtilen usul ve esaslara uygun olarak trafik akışını düzenleyecek ve suçlara el koyacaklar.

Araç Tescil ve Satış İşlemlerinde Yeni Kurallar

Elektronik ortamda tescil zorunluluğu; satış tarihinden itibaren 3 iş günü içinde araçların tescil edilmesi gerekecek. Bu düzenleme, işlemlerin hızlanmasını ve kayıtların daha şeffaf olmasını sağlayacak.

Miras yoluyla araç devri; vefat eden araç sahiplerinin mirasçıları, gerekli belgeleri sağlayarak 90 gün içerisinde ilgili tescil kuruluşuna başvurmak zorunda olacak. Bu süreçte, tescil işlemleri vefat tarihi esas alınarak gerçekleştirilecek. Ayrıca, tescil edilmeden karayoluna çıkan ve men edilmesi gereken araçlara yönelik ciddi yaptırımlar getirilecek. Mirasçılar adına tescil edilmeden trafikte görülen araçlara 3 bin lira idari para cezası kesilecek ve araçlar trafikten men edilecek.

Plaka ve Cezalar

Plakasız araç kullanımı; yönetmelikte belirtilen ölçü ve niteliklere aykırı plaka takan sürücülere 4 bin lira idari para cezası uygulanacak. Bu araçlar, plaka ve uygun hale getirilene kadar trafikten men edilecek.

Plaka değişiklikleri ve sahte plaka kullanımı; plakasını farklı okutan veya değiştiren sürücülere 140 bin lira, son 1 yıl içinde iki veya daha fazla sahte plaka kullananlara ise 280 bin lira idari para cezası verilecek. Ayrıca, bu durumlar hakkında Türk Ceza Kanunu kapsamında da işlem yapılacak.

Men ve Ceza Süreleri

Trafikten men edilme; trafikte tespit edilen ve mevzuata aykırı araçlar, men edilen süre sonunda uygun hale getirilmeden teslim edilmeyecek. Sürücülerin, sürücü belgeleri 30 ila 60 gün arasında geri alınacak ve men süreleri sonunda psikoteknik değerlendirmeden geçirilerek uygunluk belgesi alana kadar belgeleri iade edilmeyecek.

Takograf, Taksimetre ve Hız Sınırlayıcılar

Yükümlülükler ve zorunluluklar; motorlu taşıtlar, özelliklerine göre takograf, taksimetre ve hız sınırlayıcı cihazları kullanmak zorunda olacak. Bu cihazların kullanımı ve ayarları, yönetmeliklerle belirlenecek ve denetimlerde kullanılacak. Takograf ve diğer cihazlara müdahale ederek yanlış veri üretmek veya bu cihazları kullanmak suç sayılacak.

Ceza ve yaptırımlar; takograf veya hız sınırlayıcı kullanmayan sürücülere 75 bin lira, bu cihazlara müdahale eden veya cihazları kullanmayanlara ise 3 bin ile 20 bin lira arasında ceza uygulanacak. Ayrıca, bu araçların denetimleri, ilgili kamu kurumları tarafından sıkı şekilde gerçekleştirilecek.

Teknik Değişiklikler ve Araç Uygunluğu

Değişikliklerin bildirilmesi; araçlar üzerinde yapılan teknik değişiklikler, 30 gün içinde tescil belgelerine veya kayıtlarına işletilecek. Bu kurala uymayanlara 108 liradan bin liraya varan idari para cezaları uygulanacak. Ayrıca, mevzuata aykırı değişiklik yapan araçlar, men edilerek mevzuata uygun hale getirilecek.

Çevre ve gürültü kayıpları; araçların teknik şartlara uygun olmaması veya gürültü seviyesinin rahatsızlık vermesi halinde, işleten veya sürücüye 16 bin lira ceza kesilecek ve araç trafikten men edilecek.

Özel Yükler ve Taşımacılık Düzenlemeleri

İzin ve ücretler; ağırlık ve boyutları sınırların üzerinde olan ve farklı ulaşım sistemleriyle taşınması mümkün olmayan özel yükler, Karayolları Genel Müdürlüğü’nden izin almak zorunda olacak. Bu araçların trafiğe çıkışında, yol kullanımı ve ücretlendirme kuralları, İçişleri Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı’nın ortak düzenlemeleri ile belirlenecek.

Taşıma şartları; taşıma sırasında yüklerin güvenli bağlanması, sabitlenmesi ve mevzuata uygun olması zorunlu olup, bu kurallara uymayanlara ciddi cezalar getirilecek. Tehlikeli madde taşıyan araçlar için özel düzenlemeler de yürürlükte olacak.

Ehliyet ve Sürücü Sorumlulukları

Ehliyetsiz araç kullanımı; sürücü belgesi olmadan araç kullananlara 40 bin lira, belgesi iptal edilmesine rağmen kullananlara ise 200 bin lira idari para cezası uygulanacak. Ayrıca, bu kişilerin sürücü belgesi 60 gün geri alınacak ve tekrar alabilmeleri için belirli eğitim ve sınav süreçlerinden geçmeleri gerekecek.

Alkol ve uyuşturucu etkisi altında araç kullanma; kandaki alkol oranı 0.50 promil üzerindeyse, sürücüye 25 bin liraya kadar ceza kesilecek ve belgesi geri alınacak. Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımı tespit edilirse, 150 bin lira ceza ve sürücü belgesinin iptali söz konusu olacak. Bu kişiler, psikoteknik ve sağlık raporu alarak tekrar sürücü olabilecekler.

Sürüş Kurallarına Uyumsuzluk ve Trafik Güvenliği

Şerit ve hız kuralları; sürücüler, aksine işaretlenmemişse belirlenen hız limitlerini aşmayacak ve şerit ihlali yapmayacak. Dönüş ve şerit değiştirme kurallarına uymayanlara, ciddi para cezaları ve sürücü belgelerinin geri alınması gibi yaptırımlar uygulanacak.

Kırmızı ışık ihlalleri; tekrar eden kırmızı ışık ihlalleri durumunda cezalar kademeli olarak artacak; ikinci ihlalde 10 bin lira, üçüncü ve sonrası ise 15-30 bin liraya kadar çıkabilecek. Ayrıca, kırmızı ışık ihlaline sebep olan sürücüler, trafik kazası yaptıysa, daha ağır yaptırımlarla karşılaşacaklar.

Yaya ve Bisiklet Güvenliği

Yaya yollarında ve bisiklet şeritlerinde araç kullanımı yasaklanacak. Sürücülerin, yaya ve bisiklet geçişlerine öncelik vermesi ve bu alanlarda dikkatli olması zorunlu hale gelecek. Ayrıca, bu kurallara uymayanlara ciddi para cezaları uygulanacak.

Sonuç ve Genel Değerlendirme

Bu kapsamlı düzenlemeler, trafik güvenliğini artırmayı, cezaları caydırıcı hale getirmeyi ve araçların mevzuata uygun kullanımını sağlamayı amaçlamaktadır. Uygulamalar, denetim ve cezaların etkinliğini artırarak, trafikteki riskleri minimize edecek şekilde tasarlanmıştır.