Kara Raporu 2025: Türkiye’de Hava Kirliliğinin Sağlık ve Ekonomik Yükü

THHP (Temiz Hava Hakkı Platformu) tarafından yayımlanan Kara Raporu 2025’e göre, 2024 yılında Türkiye’de hava kirliliğine bağlı ölümler 62 bini aştı. İnce PM2.5 partiküllerinin kirliliği, ülke ekonomisine yıllık yaklaşık 138 milyar dolar yük bindiriyor; bu tutar 2024 GSYH’sinin yaklaşık %10’una denk gelmekte.

İlin havası en bozuk olan üç şehir olarak Iğdır, Erzincan ve Kütahya öne çıkıyor. 2024 yılında Türkiye’de hiçbir ilin hava kalitesinin iyi olarak nitelendirilemediği, partikül madde açısından Osmaniye, Iğdır ve Malatya’nın en yüksek değerlere sahip iller arasında bulunduğu belirtiliyor. Trafik, sanayi tesisleri ve termik santraller, hava kirliliğinin ana kaynakları arasında gösteriliyor. Özellikle sanayi yoğun bölgelerinde halkın yılın çoğu gününde sağlıksız hava soluduğu tespit edildi. Osmaniye’de 2024 boyunca ortalama PM2.5 değeri 83,6 µg/m³ olarak kaydedildi ve bu değer DWÖ’nün (Dünya Sağlık Örgütü) önerdiği üst sınırın beş katını, Türkiye’de ise yasal sınırın iki katını aşıyor.

İstanbul ve Ankara’da hava kirliliği ‘hassas’ seviyede 2024 boyunca İstanbul ve Ankara’da hava kalitesi genel olarak hassas seviye olarak değerlendirildi. Özellikle İstanbul’un Sultangazi ilçesinde Cebeci taş ocakları nedeniyle yıl içinde 263 gün boyunca kirli hava solunduğu belirtiliyor. İzmir’de ise istasyonlardan yeterli veri elde edilemediği için hava kalitesi tam olarak değerlendirilemiyor.

Hava kirliliğine bağlı ölümlerde en yüksek il Osmaniye olarak kayda geçti; 2024’te ölüm oranı yüzdelik olarak en üst sıralarda olurken toplam ölüm sayısında İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara ilk sıralarda yer aldı. PM2.5, Türkiye’de en önemli önlenebilir ölüm nedenlerinden biri olarak değerlendiriliyor.

62 binden fazla kişi HAVA KİRLİLİĞİNDEN öldü Türkiye’de 2023 ve 2024 yıllarında PM2.5 kirliliğine bağlı erken ölümler sırasıyla 63 bin 851 ve 62 bin 644 olarak hesaplandı; 30 yaş üstü nüfusta tüm ölümlerin yaklaşık %13’üne karşılık geliyor. KOAH’a bağlı ölümlerin %41,3’ü, kalp hastalıklarının %27,7’si, inme vakalarının %27,4’ü ve akciğer kanseri ölümlerinin %18,6’sı hava kirliliğiyle ilişkilendiriliyor. Ayrıca demans riskinin %8 arttığı da belirtildi.

DSÖ seviyesi temizlenirse hayatlar korunabilir Temiz Hava Hakkı Platformu Yürütme Kurulu Üyesi ve Çevre İçin Hekimler Derneği Temsilcisi Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, PM2.5 yıllık ortalama düzeyinin Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği 5 µg/m³ seviyesine indirilebilirse yılda 60 binden fazla ölümün önlenebileceğini vurguladı.

Kaynak: Haberler.com