Kanser Riski, Erken Teşhis ve Sağlık Kontrollerinin Önemi

Kanser Riski ve Erken Teşhis: Uzman Görüşleri

Akdeniz Üniversitesi’nden (AÜ) Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Karaca, kanser riskini artıran başlıca faktörler arasında sigara, obezite, alkol tüketimi ve düzensiz beslenmeyi öne çıkardı. Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü kanser tarama programlarının, hastalığın erken teşhisinde kritik bir rol oynadığını vurgulayan Karaca, “Hastalığa erken evrede, metastaz yapmadan yakalandığımızda, tarama programları sayesinde kanserden kurtulma oranımız yüzde 90’ların üzerine çıkmaktadır” şeklinde konuştu.

Doç. Dr. Karaca, dünya genelinde 21 milyonu aşkın kanser vakası bulunduğunu belirterek, bu sayının her geçen yıl artış göstermesinin beklendiğini dile getirdi. Türkiye’de mevcut durumda 581 bin kanser vakası bulunduğunu aktaran Karaca, her yıl yaklaşık 232 bin yeni kanser tanısı konulduğunu, bunun yanı sıra yılda yaklaşık 125 bin hastanın kanser nedeniyle hayatını kaybettiğini ifade etti.

Ülkemizde ve dünyada en sık görülen kanser türünün akciğer kanseri olduğunu belirten Karaca, Türkiye’de yaklaşık 45 bin akciğer kanseri hastası bulunduğunu, akciğer kanserini meme kanserinin, ardından kolon kanserinin takip ettiğini vurguladı.

Çevresel Faktörlerin Rolü

Son dönemde birçok kişinin yakınlarının kanser tanısı aldığına dikkat çeken Doç. Dr. Mustafa Karaca, kanserin oluşum nedenlerinin büyük bir kısmının çevresel faktörler olduğunu belirtti. Karaca, “Kanserin yüzde 85-90’lık kısmı çevresel etkenlere bağlı olarak gelişirken, sadece yüzde 8-9’u kalıtsal faktörlerden kaynaklanmaktadır. Özellikle sigara kullanımı ve obezitenin artışı, kanser vakalarının da çoğalmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle, bireylerin sağlık taramalarını aksatmadan düzenli kontrollerini yaptırmaları önemlidir” dedi.

Önemli Kanser Türlerine Dikkat

• Rahim Ağzı Kanseri: 25 yaşından itibaren taramalara başlanmalı.
• Akciğer Kanseri: 20 yıl boyunca sigara içenler dikkatli olmalı.
• Prostat Kanseri: Erkeklerde 50 yaşından sonra düzenli tarama yapılmalı.
• Kolon Kanseri: Erkeklerde 45 yaşından itibaren taramalar başlatılmalı.
• Meme Kanseri: Kadınlarda 45 yaşından sonra mamografi ile rutin tarama yapılmalı.

Genetik Geçiş ve Kontroller

Ailelerinde kanser öyküsü bulunan bireylerin sağlık kontrollerini ihmal etmemeleri gerektiğini ifade eden Karaca, “Meme kanseri, over kanseri ve bazı akciğer ile pankreas kanserlerinde genetik mutasyonlar tespit edilebiliyor. Bu genetik mutasyona sahip bireylerin birinci ve ikinci derece akrabalarında bu kanser türlerinin gelişme riski yüksektir. Örneğin, kolon kanseri genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde görülürken, bazı genetik faktörlere sahip kişilerde bu yaş 20’li yaşlara kadar düşebilmektedir” dedi.

Belirtilere Dikkat!

Kanserin tipine göre belirtilerin değişkenlik gösterdiğini belirten Doç. Dr. Mustafa Karaca, “Eğer hastada farklı bir cilt lezyonu oluştuysa, zaman kaybetmeden dermatoloji polikliniğine başvurmalıdır. Koltuk altında veya başka bir bölgede lenf bezlerinin büyümesi durumunda genel cerrahi veya dahiliye polikliniklerine gitmek önemlidir. Ayrıca genetik mutasyona sahip hastalar, sigara içiyorlarsa sigaraya bağlı öksürük, kilo kaybı, nefes darlığı ve kan tükürmesi gibi şikayetleri olduğunda derhal göğüs hastalıkları polikliniğine başvurmalıdır” şeklinde uyarıda bulundu.

Son olarak, kanserin hem Türkiye’de hem de dünya genelinde ölüm nedenleri arasında en yaygın olanı olduğunu belirten Doç. Dr. Mustafa Karaca, “Kanserden korkmamamız gerekiyor; çünkü tarama programları sayesinde hastalığa erken evrede yakalandığımızda kurtulma oranlarımız oldukça yüksektir. Ancak bu durumu ciddiye alarak düzenli kontrollerimizi yaptırmalıyız” dedi.