Inme ve Felçte Erken Müdahalenin Hayati Önemi: Türkiye’den Klinik Perspektifler

Türkiye’de inme ve beyin hastalıkları, en sık görülen nörolojik rahatsızlıklar arasında yer alıyor ve çoğu zaman ciddi engellilik ile ölüme yol açabiliyor. OMÜ Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Terzi, bu hastalıkların ölüm nedenleri sıralamasında kalp hastalıklarından sonra ikinci konumda olduğunu belirtiyor ve her yıl yaklaşık 45 bin kişinin hayatını kaybettiğini dile getiriyor.

Beslenme ve yaşam tarzı, inme riskini önemli ölçüde etkileyen faktörler arasında öne çıkıyor. Terzi, Tuzlu ve yağlı gıdalardan uzak durulması gerektiğini, sebze ve meyve ağırlıklı Akdeniz tipi beslenmenin özellikle 60 yaş sonrası için kritik olduğunu ifade ediyor. Ayrıca düzenli egzersiz ile haftada iki–üç gün yürüyüş yapmanın inme riskini anlamlı derecede azalttığını vurguluyor. Sigara ve alkol gibi alışkanlıklardan uzak durmanın da hayati önem taşıdığını belirtiyor.

Prof. Dr. Terzi, inme ve felçlerin risk faktörlerini kontrol altında tutmanın gerekliliğini şu sözlerle özetliyor: yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve diyabet gibi koşullar tedavi edildiğinde inmeyi önlemede büyük rol oynuyor. Araştırmalar, belirli yaş gruplarında her 6 kişiden birinin inme geçirme riski taşıdığını gösteriyor; bu yüzden risk faktörlerinin mutlaka izlenip yönetilmesi şart.

Hızlı hastaneye ulaşımın önemi inmede kritik bir unsur olarak öne çıkıyor. Prof. Terzi, felç durumunda ilk 6–8 saatin hayati önem taşıdığını belirtiyor. Türkiye’de 112 Acil hattı ve entegre sağlık sistemi sayesinde hastalar hızlıca uygun merkezlere yönlendiriliyor. Erken müdahale ile damar tıkanıklıklarının tedavisi için damardan ilaçlar uygulanıyor veya anjiyo ile tıkanıklık gideriliyor; bu süreç, hastanın yaşam kalitesini ciddi oranda etkileyebiliyor.

Bu acil süreçte hastalara kan sulandırıcılar, kolesterol düşürücüler, tansiyon ve diyabet tedavileri de başvurulabiliyor. Felci tetikleyen nedenlerin araştırılması için beyin tomografisi, şah damarları ile kalp incelemeleri gibi tetkikler yapılıyor; gerekirse ritim bozukluğu gibi durumlar için tedavi uygulanıyor ve stent veya cerrahi müdahale seçenekleri gündeme gelebiliyor. İnme sonrası süreçte rehabilitasyon büyük önem taşıyor; güç kaybı, dengesizlik ve konuşma bozuklukları gibi sorunlar için fizik tedavi, rehabilitasyon ve dil-konuşma terapileriyle fonksiyonların iyileştirilmesi hedefleniyor.