İngiltere’de Müslüman Tarih Turlarını Yeniden Tanımlayan Abdulmaalik Tailor

İngiltere’de Müslüman Tarih Turlarının Öncüsü: Abdulmaalik Tailor

İngiltere’nin başkenti Londra’da düzenlenen ilk Müslüman tarih turlarının öncüsü olan ve bu alanda fark yaratan turist rehberi Abdulmaalik Tailor, ülkenin dört bir yanındaki yaklaşık 50 farklı rotada, Müslümanların bıraktığı izleri takip ederek keşifler yapıyor. Tailor, sadece tarihi mekanları gezdirmekle kalmayıp, bu mekânların ardındaki hikâyeleri canlandırarak, unutulmuş Müslüman mirasını yeniden gün yüzüne çıkarıyor ve yeni nesillere aktarmayı amaçlıyor.

Tarihin İçinde Derin Bir Yolculuk

Tailor’ın düzenlediği turlar, İngiltere’de iz bırakmış Müslüman şahsiyetlerin ve olayların geçtiği noktaları anlatıyor ve katılımcıları adeta zamanda bir yolculuğa çıkarıyor. Londra’daki Osmanlı miraslarından, İngiltere’ye katkı sunmuş Müslüman bilim insanlarına kadar birçok ilginç detay, rehber tarafından özenle ve titizlikle paylaşılıyor. Bu sayede katılımcılar, İngiltere’deki Müslümanların derin tarihine tanıklık ediyorlar.

Kendi Hikayesi: Hindistan’dan Müslüman Bir Rehbere

Abdulmaalik Tailor’ın kişisel hikayesi de en az anlattıkları kadar etkileyici. Hindu bir ailede büyüyen Tailor, 17 yaşında bilinçli bir tercih yaparak oruç tutmaya başladı. Bir yıl sonra, Kıbrıslı bir Türk aracılığıyla Londra’daki Ramadan Camii’ne giderek İslam’ı kabul etti. Bu dönüşüm anını “Sonsuz gibi gelen beş saniye” olarak tanımlıyor.

İnanç arayışında bilinçli bir seçim yaptığını dile getiren Tailor, “İngiltere’de yetiştirilen bir Hindu olarak, Hackney’deki Yahudi mahallesinde büyüdüm ve İngiltere Kilisesi’ne bağlı okullarda okudum. Ancak en az maruz kalındığı için ilgimi çeken İslam’a yöneldim.” diyerek kendi dönüşüm sürecini anlatıyor.

Ancak ailesinin tepkisi oldukça sertti. Başlangıçta sözlü saldırılarla başlayan baskılar, zamanla fiziksel saldırılara dönüştü. “Oruç tuttuğumu fark ettiklerinde önce sözlü, sonra fiziksel saldırılar başladı, hatta beni öldürmeye bile kalkıştılar.” diyerek yaşadıklarını anlatıyor. Ailesinin saldırısından kaçmak zorunda kalan Tailor, bir süre camiye sığınmak zorunda kaldı, fakat burada da huzur bulamadı ve ailesi tarafından rahatsız edilmeye devam etti.

Müslüman Mirasını Gün Yüzüne Çıkarmak

Tailor, çevresindekilerin İngiltere’deki Müslüman geçmişi hakkında yeterince bilgi sahibi olmadığını fark ettiğinde, bu boşluğu doldurmak üzere çalışmalarına başladı. Bugün düzenlediği turlar, İngiltere’deki Müslümanların tarihine dair bilinmeyen pek çok detayın gün yüzüne çıkmasını sağlıyor. Londra’da bilinen ilk bayram namazı da Tailor’ın keşifleri arasında yer alıyor. 1894 yılında Chingford’da kılınan bu namazın izini süren rehber, bu bilgiyi bulduğunda yaşadığı şaşkınlığı “Gece yarısı araştırma yaparken öğrendiğimde neredeyse sandalyeden düşüyordum.” sözleriyle anlatıyor.

Bu önemli tarihi olay, belediye başkanına da anlatıldığında büyük şaşkınlıkla karşılandı ve bu noktanın tarihî önemi vurgulanarak bir otelin duvarına mavi bir plaka yerleştirildi. Bu bayram namazı, Osmanlı’nın Londra Büyükelçiliği ve Anjuman-ı Islam Derneği tarafından organize edilmiştir. Tailor, böyle unutulmuş olayları gün yüzüne çıkararak, İngiltere’deki Müslüman mirasının bilinirliğini artırmayı sürdürüyor.

İngiltere’nin İlk Müslüman Lordu: Abdul Rahman (Henry Stanley)

Tailor’ın anlatımlarında öne çıkan önemli hikâyelerden biri de İngiltere’nin ilk Müslüman Lordu olan Henry Stanley’e ait. İngiliz aristokrasisinin güçlü isimlerinden biri olan Stanley, İstanbul’da diplomatlık yaptıktan sonra Müslüman olmuştur. “Abdul Rahman” adını alan Lord Stanley, İngiltere Parlamentosu’nda Müslüman üye olarak tarihe geçti.

Galler’deki ata topraklarında üç meyhaneyi kapatan Stanley, bölgedeki kiliselerin restorasyon çalışmaları sırasında İslam sanatının izlerini taşıyan vitraylar kullanarak inançlarını yansıttı. Bu çalışmalar, onun dini ve kültürel bütünlüğüne yaptığı önemli katkılar arasında yer alıyor.

Türk Polisi ‘Mısri’ ve İngiltere’deki Lağabıyla Anılma

Tailor’ın araştırmaları sırasında dikkat çekici başka bir detay da Londra Metropolitan Polisi’nde yer alan ve soyadı ‘Mısri’ olan Kıbrıslı Türk’ün hikâyesidir. 1967 yılında Londra Polisi’ne katılan bu polis memuru, İngiltere’deki ilk Müslüman ve Türk polis memurlarından biri olmuştur. Yabancı dillerdeki üstün yeteneği sayesinde özellikle göçmen mahallelerdeki olaylara müdahale ederken önemli görevler üstlenmiştir.

Yıllar sonra Tailor ile konuşan polis memurları, teşkilat içinde “İngiliz olmayan bir polis getir” denildiğinde, “Bir Mısri bulun” ifadesinin kullanıldığını öğrenmiştir. Bu, o dönemde İngiltere’deki Müslüman ve Türk polislerin özel bir lakapla anıldığını gösteriyor.

Parmak İzinin Adli Kullanımında Müslüman Bir Polis’in Rolü

Londra Metropolitan Polisi’nin suçluların kimlik tespitinde parmak izi yöntemini ilk kullanan teşkilatlardan biri olduğu biliniyor. Ancak Tailor’ın araştırması, bu yöntemin İngiltere’ye en azından Müslüman bir polis memuru sayesinde taşındığını ortaya koyuyor. 1903-1918 yılları arasında Londra Emniyet Müdürü olan Sir Edward Henry, parmak izi teknolojisini Hindistan’da çalıştığı Müslüman polis memuru Gazi Azizul Hak’tan öğrenmiştir. Azizul Hak’ın katkıları, uzun yıllar gizli kalmış olsa da, bugün İngiltere’de Adli Bilimler Topluluğu tarafından anılan ve açılan ödüllerle onurlandırılmıştır.

Görünmeyeni Gördürmek ve Tarihi Gün Yüzüne Çıkarmak

Bugün, Tailor’ın düzenlediği turlar, İngiltere’deki Müslüman varlığını ve tarihini daha görünür hale getirmeyi amaçlıyor. Parlamento binasından Londra’nın ara sokaklarına kadar birçok noktada anlatılan bu hikâyeler, İngiltere’deki Müslümanların tarihî derinliğini ve kültürel katkılarını gözler önüne seriyor. Abdulmaalik Tailor, sadece bir rehber değil, aynı zamanda unutulmuş ve gizli kalmış hikâyeleri gün yüzüne çıkaran bir tarih anlatıcısıdır.

Osmanlı’dan İzler Taşıyan Londra Sembolleri

London’un merkezinde, birkaç yüz metre uzaklıktaki üç önemli noktada Osmanlı döneminden kalma izler bulunuyor. Bunların başında, Kraliyet Atlı Muhafız Birliği’nin tören alanındaki Osmanlı topu geliyor. Bu topun kitabesinde, yapım yılı 1524 ve İngiltere’ye geliş tarihi ise 1801 olarak belirtiliyor. Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılan bu topun üzerinde, “Çağın büyük sultanı ve komutanı Süleyman. Ejderha gibi silahlar, gök gürültüsü gibi kükreyerek nefes aldıklarında düşman kaleleri yerle bir olsun. Hicri 931.” ifadesi yer alıyor.

Tailor’a göre, dünyaca ünlü Trafalgar Meydanı’nın ismi, Arapça “Mağara Burnu” anlamına gelen “Taraf al-Ghar” kelimesinden geliyor. Bu meydan, İngilizlerin İspanya kıyılarındaki Trafalgar’da kazandığı ünlü deniz zaferine ev sahipliği yapıyor. Meydanda savaşın kahramanı Amiral Horatio Nelson’un heykeli bulunuyor. Yaklaşık 52 metre yüksekliğindeki sütunun tepesinde, Nelson’un başlığında nişan yer alıyor. Bu nişan, Nil Savaşı’nda Mısır’ın Fransızlara karşı savunulmasında gösterdiği üstün başarıdan dolayı Sultan III. Selim tarafından kendisine tevdi edilmiştir. Greenwich’teki Deniz Müzesi’nde sergilenen ve elmaslarla süslenmiş olan “Çelenk” adlı nişan, 1950’de çalınmış ve bir daha bulunamamıştır.

Osmanlı Sultanlarının Londra’ya İlk Adımı: Charing Cross

Trafalgar Meydanı yakınlarındaki Charing Cross İstasyonu, Osmanlı izlerini barındıran tarihi bir noktadır. Bu istasyon, Avrupa’yı ziyaret eden ilk Osmanlı Sultanı olan Abdülaziz’in Londra’ya ayak bastığı yer olarak biliniyor. Tailor’a göre, Sultan Abdülaziz, kadınların çiçekler ve mendillerle karşıladığı, birçok etkinliğe davet edildiği ve Londra Belediyesi’nin eski binası Guildhall’da onuruna düzenlenen yemekte hazır bulunduğu önemli bir ziyaret gerçekleştirdi. O günlerde, kentin her iki tarafında hem İngiliz hem de Osmanlı bayraklarının dalgalandığını anlatıyor. Ayrıca, Sultan Abdülaziz’in kendisinden önceki padişah ağabeyi Sultan Abdülmecid’e “Dizbağı Nişanı”nı reddetmesi nedeniyle “Hindistan Yıldızı” takılmıştır. Bu nişan, onun Osmanlı ve İngiliz ilişkilerinde önemli bir sembol olmuştur.