İklim Değişikliği ve İnsan Sağlığı: Aşırı Sıcakların Tehditleri

İklim Değişikliği ve İnsan Sağlığı

İklim değişikliği, dünya genelinde yaşamı tehdit eden ciddi bir sorun haline geliyor. Son yıllarda artan sıcak hava dalgaları, ölümcül sonuçlara yol açmakta ve bu durum, araştırmacılar tarafından daha da derinlemesine incelenmektedir. Yeni bir araştırma, küresel sıcaklıkların sanayi öncesi döneme göre 2°C yükselmesi durumunda, ABD büyüklüğünde bir kara parçasının gençler için bile tehlikeli seviyelere ulaşabileceğini ortaya koydu.

Hangi Bölgeler Risk Altında?

Bilim insanları, Nature Reviews Earth and Environment dergisinde yayımlanan çalışmada, aşırı sıcakların insan sağlığı üzerindeki etkilerini araştırdı. Bu araştırma, özellikle Kuzey Afrika ve Güney Asya’da yaşayan bireylerin en büyük risk altında olduğunu göstermektedir. Örneğin, 2023 yılı içerisinde Suudi Arabistan’daki hac ibadetinde sıcaklık 51.8°C’ye kadar yükselmiş ve bu durum 1.300’den fazla kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. Gelecekte benzer ölümcül sıcak hava olaylarının daha sık yaşanabileceği öngörülmektedir.

Tehlikeli Alanlar Artıyor

Yapılan araştırmalara göre, 1994-2023 yılları arasında küresel toprakların yaklaşık %2’sinde sıcaklık ve nem seviyelerinin, 60 yaş altındaki bireyler için tehlikeli sınırlara ulaştığı tespit edilmiştir. Ancak daha yaşlı ve savunmasız bireyler için bu oran %20’ye kadar çıkmaktadır. King’s College London’dan araştırmanın baş yazarı Tom Matthews, küresel sıcaklıkların 2°C artması durumunda, aşırı sıcaklardan etkilenecek kara yüzeyinin üç katına çıkacağını vurgulamaktadır. Bu durumda:

• 60 yaş altındaki bireyler için tehlikeli bölge, dünya yüzeyinin %6’sını kapsayacaktır.
• 60 yaş üstündeki bireyler için riskli bölge, gezegenin üçte birine yayılacaktır.

Paris İklim Anlaşması’nın hedefi, küresel sıcaklık artışını 1.5°C ile sınırlamak iken, 2023 yılı itibarıyla ortalama sıcaklık artışının ilk kez 1.5°C’yi aştığı belirtilmektedir.

Ölümcül Sıcaklık Eşiği

Bu araştırmaya göre, bugüne kadar yalnızca dünyanın en sıcak bölgelerinde kısa süreli olarak aşılmış olan ölümcül sıcaklık eşiklerinin, gelecekte gençleri de etkileyebileceği ifade edilmektedir. Aşırı sıcaklık koşullarında, gölge, rüzgar ve yeterli su alımı dahi sıcak çarpmasını önleyemeyebilir; uzun süre dışarıda kalmak ölümcül sonuçlara yol açabilir. Sıcaklık stresi, vücudun doğal soğutma mekanizmalarının devre dışı kalmasına neden olabilir ve bu durum baş dönmesi, baş ağrısı, organ yetmezliği ve hatta ölüme yol açabilmektedir. Özellikle yüksek nem oranı, vücudun ter yoluyla kendini soğutmasını zorlaştırarak tehlikeyi artırmaktadır.

Sıcak Hava Dalgalarında Can Kaybı Artıyor

Tarihte sıcak hava dalgalarından en fazla can kaybı Avrupa’da yaşanmıştır. Örneğin:

• 2003 yılında 70 binden fazla kişi hayatını kaybetmiştir.
• 2022’de 60 bin, 2023’te ise 47 binden fazla ölüm kaydedilmiştir.

Asya kıtasında da sıcak hava dalgalarının büyük can kayıplarına yol açtığı bilinmektedir. 2015 yılında Hindistan ve Pakistan’da binlerce kişi aşırı sıcaklardan dolayı hayatını kaybetmiştir. Ayrıca, Afrika’daki sıcak hava kaynaklı ölümlerin yeterince raporlanmadığı belirtilmekte ve 2024 yılında Nijerya’da aşırı sıcak nedeniyle ölümlerin yaşandığı ifade edilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, aşırı sıcaklar her yıl en az 500 bin kişinin ölümüne neden olmaktadır. Ancak uzmanlar, gerçek sayının bunun 30 katı kadar yüksek olabileceğini tahmin etmektedir.

İklim değişikliği ile birlikte sıcak hava dalgalarının daha sık ve daha şiddetli hale gelmesi beklenmektedir. Bu nedenle, uzmanlar küresel sıcaklık artışını kontrol altına almak için acil önlemler alınması gerektiğini vurgulamaktadır.