HPV Aşısı İle Kanser Riskinin Azaltılması Hedefleniyor

Prof. Dr. Mehmet Faruk Köse, HPV aşılarının kapsamı ve etkileri üzerine çarpıcı açıklamalarda bulundu. 9’lu HPV aşısının, kadın ve erkekte görülen toplam 15 yüksek riskli HPV tipi arasındaki kritik 7 tipe ve siğillere yol açan 2 tipe karşı %90’a varan koruma sağladığını vurguladı. Sağlık Bakanlığı tarafından Ulusal Aşı Programı kapsamına alınarak ücretsiz uygulanacak olan bu aşıya ilişkin AA muhabirine görüşlerini paylaştı.

Köse, HPV’nin kadınlarda en çok rahim ağzı kanseriyle, erkeklerde ise baş-boyun kanserleriyle ilişkilendirildiğini belirtirken, HPV’nin sadece cinsel temasla bulaşan bir mikroptur olduğunu, havuz, deniz, hamam veya tuvalet gibi ortamlardan bulaşmadığını, ancak bulaştıktan sonra hızlı bir problem çıkarabileceğini ifade etti. Erken dönemde en erken 1,5 yıl, en geç 15 yıl içinde lezyonların başladığını ve ilerlemiş halinde 20 yıl sonra rahim ağzı kanseri görülebileceğini söyledi.

“100 kadından HPV ile enfekte olanlardan sadece birinde kanser gelişir; bu, düzenli takip edilip tedavi edilmediğinde riskli bir durumdur. Genelde HPV vücuda girdikten sonra ortalama 5–6 yıl içinde %85–95 oranında kendiliğinden temizlenir; temizlenemediği durumlarda kansere doğru ilerleyebilir” dedi.

Hem erkekler hem kadınlar için aşılanmanın önemi üzerine konuşan Köse, HPV’nin görülme sıklığının yüksek olduğuna dikkat çekti ve taşıyıcıların büyük çoğunluğunun erkekler olduğunu belirtti. “Dünya Sağlık Örgütü’nün 2030 hedefleri tamamlandığında HPV ilişkili hastalıkların yok olması ve rahim ağzı kanserinin silinmesi hedefleniyor;aşılama birincil tedaviyken tarama ikinci önemli adımdır” şeklinde konuştu.

Soluk ve net bir açıklama ile HPV aşılarının mevcut türlerine değinen Köse, dünyada 2’li, 4’lü ve 9’lu olmak üzere üç ana aşının bulunduğunu belirtti. 2’li aşı içindeki tipler arasında en çok kanserle ilişkilendirilenler 16 ve 18 olarak belirtilirken, günümüzde bilinen 15 HPV tipinin kanser yapabildiğini kaydetti. Türkiye’de yıllık olarak kadınlarda yaklaşık 40 bin, erkeklerde de benzer sayılarda siğil vakası bulunduğunu ifade ederek, 4’lü aşının 2’liye göre siğillere karşı daha iyi bir koruma sağladığını; 9’lu aşıda ise 9 tip üzerinde koruma bulunduğunu açıkladı. 9’lu aşı, yüzde 90’a yakın güvenilir koruma ile 7 yüksek riskli tip ve siğillere neden olan 2 tipe karşı etkili bir tampon görevi görüyor. Bu nedenle, HPV’nin kaynağının erkekler olduğu gerçekliğini göz önüne alarak her iki cinsiyetin de aşılanması gerektiğini belirtti.

Aşılar tedavi edici değil, koruyucudur diyen Köse, hatırlatma dozlarına ihtiyaç olmadığını, aşılanan bölgelerde hafif lokal reaksiyonlar dışında önemli yan etkilerin nadir olduğunu söyledi. Aşılara karşı alerji, kanser hastalığı gibi özel durumlar olmadığı sürece uygulanabilir olduğuna vurgu yaptı. Ayrıca, mevcut kanser hastaları için aşının bir fayda sağlayamayacağını, dolayısıyla uygulamanın bu grup için anlamlı olmadığını belirtti.

Türkiye’nin çocukluk çaşı aşılarında dünya sıralamasında %98 gibi yüksek bir oranda birinci sıralarda yer aldığını söyleyerek, aşı karşıtlığına bilimsel temelsizlikten dolayı itibar kazandırdı. Köse, HPV konusunda aşılamanın korunucu rolünün altını çizerek, dünyada 90-70-90 hedeflerinin 2030’a kadar ulaşması halinde 2120’de HPV ilişkili hastalıkların da yok olabileceğini öne sürdü.