Güneş Kremlerindeki Kimyasal Filtreler Hormon Sistemi Üzerinde Etki Yapabilir

Güneş ışınlarının cildimize zararlarını azaltmak ve güneşin olumsuz etkilerinden korunmak amacıyla kullanılan güneş kremlerinin içeriği ve güvenliği, günümüzde önemli bir araştırma ve tartışma konusudur. Bilkent Şehir Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Gülhan Aksoy Saraç, özellikle güneş kremlerinde bulunan bazı kimyasal filtrelerin, hormon sistemini olumsuz etkileyebilecek endokrin bozucu özellikler taşıyabileceğine dikkat çekiyor. Günümüzde yaygın olarak kullanılan bu ürünlerin içeriklerine ve kullanım şekillerine dair bilinçli tercihler yapmak, hem sağlığımız hem de cilt sağlığımız açısından büyük önem taşımaktadır.

Doç. Dr. Saraç, güneş kremleri satın alırken özellikle yaş gruplarına uygun filtre içeriklerine dikkat edilmesi gerektiğine vurgu yaparak, “Güneş kremi seçerken, etiketleri dikkatlice okumak ve son kullanma tarihlerine özen göstermek gerekiyor. Ayrıca, ürünlerin içeriğinde bulunan maddelerin cilt tiplerine göre ve kullanım amacına uygun olup olmadığını göz önünde bulundurmalıyız” dedi. Yaz aylarında güneşin zararlı UV ışınlarından korunmak amacıyla sıkça tercih edilen güneş kremleri, içerdiği kimyasal maddeler nedeniyle bazen riskli hale gelebiliyor. Bu nedenle, doğru ürün seçimi ve bilinçli kullanım büyük önem taşıyor.

Güneş Kremlerinde Kimyasal ve Mineral Filtreler

Güneş kremlerinde kullanılan filtreler genel olarak iki ana kategoriye ayrılır: kimyasal filtreler ve mineral filtreler. Kimyasal filtreler, genellikle kimyasal maddelerin kullanılmasıyla ultraviyole ışınlarını absorbe ederek güneş ışınlarının cilde zarar vermesini engeller. Avobenzone, oksibenzon, oktokrilen ve homosalat gibi maddeler bu kategoriye dahildir. Mineral filtreler ise, titanyum dioksit ve çinko oksit gibi fiziksel maddeler kullanılarak güneş ışınlarını yansıtarak veya dağıtarak cildi korur. Bu filtreler, özellikle hassas cilde sahip kişiler ve çocuklar için daha güvenli kabul edilir. Ayrıca, mineral filtreler içeriğinde kimyasal maddeler barındırmadığı için hormon sistemine olası etkileri de daha azdır. Bu nedenle, ebeveynler ve gebeler gibi hassas gruplar için mineral bazlı güneş ürünleri tercih edilmelidir.

Kimyasal Filtrelerin Hormon Sistemine Etkileri ve Güncel Araştırmalar

Doç. Dr. Saraç, güneş kremlerinde bulunan bazı kimyasal filtrelerin, hormon sistemini olumsuz etkileyebilecek endokrin bozucu özellikler taşıyabileceğine dikkat çekiyor. “Son yıllarda yapılan araştırmalarda, oksibenzon, avobenzone, oktokrilen, oktinoksat ve homosalat gibi kimyasal filtrelerin vücuda alındığında sistemik dolaşıma karıştığı ve hormon dengesini bozucu etkiler gösterebildiği öne sürülüyor” diye ekliyor. Bu maddelerin, laboratuvar ve hayvan deneylerinde antiandrojenik (erkeklik hormonunu baskılayan), östrojenik (kadınlık hormonunu artıran) ve tiroid fonksiyonlarını olumsuz etkilediği görülmüş. İnsanlarda bu etkilerin net kanıtları henüz yeterli düzeyde olmasa da, hormon reseptörlerine bağlanarak hormonların etkisini bloke edebildiği veya hormon üretimini etkileyebildiği düşünülüyor. Özellikle, erkeklik hormonunda azalma ve prostat küçülmesi gibi olumsuz sonuçlar rapor edilmiştir. Ayrıca, kanda bulunan ‘seks hormonu bağlayıcı protein’ seviyelerinde azalma da olası etkiler arasındadır. Bu bulgular, özellikle uzun süre ve yüksek dozda kimyasal içerikli güneş kremlerinin kullanımıyla ilişkili olabilir. Bu nedenle, bu maddeler içeren ürünlerin kullanımına dikkat edilmesi ve alternatif olarak mineral filtreli ürünlerin tercih edilmesi tavsiye edilmektedir.

Mineral Filtreli Güneş Kremlerinin Güvenliği ve Kullanımı

Hassas ciltler, çocuklar ve hamileler için mineral filtreli güneş kremleri önerilmektedir. Bu ürünler genellikle titanyum dioksit ve çinko oksit gibi maddeler içerir ve hormon bozucu etkilerden uzak oldukları bilinir. Ayrıca, bu filtreler, kimyasal maddelerin içermemesi nedeniyle, ciltte tahriş ve alerjik reaksiyon riskini azaltır. Günlük kullanımda, yaşa ve cilt tipine uygun ürünlerin seçilmesi, ürünlerin etiketlerindeki içerik ve son kullanma tarihlerine dikkat edilmesi önemlidir. Özellikle, son kullanma tarihi geçmiş ürünlerin kullanılmaması gerekir çünkü, zamanla ürünlerdeki kimyasal maddelerin etkinliği azalmakta ve ürünler bakteriyel kontaminasyona uğrayarak ciltte tahriş ve enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Ayrıca, uzun süre açık kalan ve kullanılmayan ürünlerin içeriğinde mikroorganizmaların üreyebileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle, güneş kremi seçerken, güvenilir markaları tercih etmek ve kullanım talimatlarına uyum sağlamak en doğru yaklaşımdır.