Göz Tembelliği: Erken Teşhis ve Okul Tarama Programlarının Önemi

Okul çağı çocuklarda göz tembelliğinin sıklığı yaklaşık olarak %2,5–%8,1 arasındadır. Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Berna Baş, erken teşhisin yalnızca reçeteli görme düzeltmeleriyle değil, göz kapama ve bilgisayar destekli tedavilerle de etkili sonuçlar doğurabildiğini vurguluyor. Türkiye’de okul taramaları ve bilinçlendirme kampanyaları, çocukların görme sağlığını korumada kilit rol oynayabilir.

Healthcare Bulletin tarafından 2025 yılında yayımlanan bir çalışmada, 18 yaş altı çocukların göz muayenelerinin değerlendirilmesiyle ambliyopi oranı %2,5 olarak belirlendi. Araştırmayı değerlendiren Op. Dr. Baş, çocukların çoğunun görme kusurlarını fark etmediğini ve bazıları şikayette bulunmadığını belirtiyor. Elde edilen bulgular, rutin göz muayenesinin erken yaşlarda yapılmasının kalıcı görme kaybını önlemede hayati olduğunu gösteriyor; 7 yaşından önce başlanan tedavilerin başarı oranını da yukarı çekiyor.

Göz tembelliği hızlı görülen ancak dikkat dağınıklığına sebep olan bir sorun olduğundan, erken müdahale ile tedavi süreci büyük oranda başarıya ulaşabiliyor. Teknolojinin entegrasyonu sayesinde artık daha hızlı ve etkili çözümler sunuluyor. Veni Vidi Göz Hastanesi olarak ailelere “bir muayene her şeyi değiştirebilir” mesajını veriyoruz.

TARAMA VE FARKINDALIK ARTIYOR Rapor, okul çağındaki çocuklarda göz tembelliği oranlarının farklılık gösterebileceğini ortaya koyuyor. Bazı çalışmalar %2,5, bazıları ise %8,07 gibi değerler bildiriyor. Bu farklılıklar sosyoekonomik durumlar ve sağlık hizmetlerine erişimin göz sağlığı üzerinde yarattığı etkiye işaret ediyor. Erken teşhis edilen vakalarda sadece gözlük ya da göz kapama tedavileriyle yüksek başarı sağlanabiliyor; son yıllarda CAM tedavisi ve bilgisayar destekli egzersizler de bu sürece dâhil edildi. Bu gelişmeler, okul öncesi ve ilkokul dönemindeki çocuklarda rutin taramaların hayati önemini bir kez daha vurguluyor.

Op. Dr. Baş, okul temelli tarama programlarının yaygınlaştırılması gerektiğini ifade ediyor: “Bu konudaki işbirlikleri önemli; bilinçlendirme çalışmalarına destek veriyoruz. Göz sağlığında erken teşhisin yaygınlaşması için hastanelerle sınırlı kalmayıp eğitim kurumları ve ebeveynler de sürece katılmalı.”

TARAMA FARKINDALIĞI YÜKSELİYOR Okul başlangıcının, görme sorunlarını tespit etmek için kritik bir dönem olduğu belirtiliyor. Dünya Sağlık Örgütü ve Amerikan Pediatri Derneği, 3–5 yaş arasında görme taramalarını öneriyor. Görme testleriyle erken fark edilen tembellikler, kalıcı kayıpların önüne geçmede anahtar rol oynuyor. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde okul temelli sağlık kontrollerinin önemi daha da belirginleşiyor.

Op. Dr. Baş, 2023 yılında yayımlanan bir çalışmaya atıfta bulunarak, ambliyopi tedavisi görmüş çocukların eğitim hayatında yaşıtlarına kıyasla dezavantaj yaşamadığını; ders başarısı veya sınav sonuçları gibi alanlarda amblyopinin anlamlı bir etkisinin bulunmadığını söylüyor.

TEDAVİ BAŞARISINI ARTIRACAĞIZ Çocuklarda ambliyopi taramalarını artırmaya odaklandıklarını belirten Baş, göz kapama tedavisi, özel egzersiz programları ve CAM/Neurovision gibi bilgisayar destekli tedavileri kullanarak erken dönemde görme fonksiyonlarını önemli ölçüde geri kazandırabileceklerini ifade ediyor.