Göcek’te Deniz Çayırında İki Bin Yaş Tespit: Mavi Nefes Projesiyle Yeni Bir Kilit Nokta

Garanti BBVA ve TURMEPA iş birliğiyle yürütülen Mavi Nefes Projesi’nin Göcek ayağında, Türkiye’nin en yaşlı deniz çayırı tespit edildi. Kızılada açıklarında bulunan örneğin iki bin yaşında olduğu çalışmalarda saptandı. Projenin, DenizTemiz Derneği/TURMEPA koordinasyonunda 2021’den bu yana yürütülen kapsamı içinde, Türkiye’de ilk kez bu tür bir yaş saptaması yapılması bilimsel olarak önemli bir kilometre taşı olarak kaydedildi.

Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi’nde gerçekleştirilen laboratuvar analizleri sonucunda, deniz çayırının yaşı bilimsel olarak doğrulandı ve bölgede ekim-izleme çalışmalarının yolunu aydınlattı. Taraflar, bu bulgunun Türkiye deniz araştırmaları tarihinde bir ilk niteliği taşıdığını açıkladı.

Oksijen ve biyolojik çeşitlilik açısından deniz çayırlarının rolü: Deniz çayırları, oksijen üretimi, karbon tutulumu ve ekosistem çeşitliliğinin korunması için kritik öneme sahip. 1 kilometrekarelik bir alanda ortalama 1.000 kişinin yıllık oksijen ihtiyacını karşılayabildiği ve karasal ekosistemlere kıyasla yüksek karbon tutma kapasitesi gösterdiği vurgulanıyor. Ayrıca dalga enerjisini azaltarak kıyı erozyonunu önler ve geçmiş yüzyılların izlerini sediment tabakalarında saklar.

Mavi Nefes Projesi’nde bugüne kadar neler yapıldı? Proje süresince Marmara Denizi’nden 275 tondan fazla katı atık, Van Gölü’nden 16 tondan fazla atık toplandı. Göcek’teki sıvı atık alım teknesi, yüzlerce tekneden 860 bin litre atık topladı ve yaklaşık 6,8 milyon litre deniz suyunun kirlenmesini önledi. Saros Körfezi’nde 35 istasyonda 45 dalışla 382 deniz türü belirlendi ve bölgenin habitat haritası çıkarıldı.

Deniz Çayırlarının İzlenmesi, Korunması ve Ekimi Projesi kapsamında Fethiye-Göcek ÖCP Bölgesi’nde 3 farklı istasyonda yaklaşık 10.000 fidan transplantasyonu yapıldı; canlılık oranı yüzde 70’in üzerinde kaydedildi. Bölgede 1.545 deniz türü tespit edildi ve biyolojik çeşitliliğin korunması için adımlar atıldı. Tüm bu çalışmalar, deniz ekosistemlerinin korunmasına yönelik bilimsel veri tabanını güçlendirdi.

Mavi Nefes’in toplumsal farkındalığına etkisi: TURMEPA’nın Milli Eğitim Bakanlığı protokolleri kapsamında yürüttüğü online eğitimler ve gezici Mavi Nefes Eğitim Otobüsü ile bugüne kadar 100 bini aşkın öğrenci ve 5 binden fazla öğretmen bilgilendirildi. Ayrıca lise öğrencileri için geliştirilen “Mavi Dedektifler” programı, gençlere çevre bilinci kazandırmanın ötesinde kendi projelerini geliştirme imkanı sunuyor.