Diyabete ve Yüksek Tansiyona Zemin Hazırlıyor

05.08.2020

A⁺

A^-

Ülkemizde her beş kişiden birinde ortaya çıkan insülin direnci kırılmazsa diyabete, yüksek tansiyona, kalp damar hastalıklarına zemin hazırlamaktadır. Beslenmemizde yapacağımız bazı değişikliklerle insülin direncinden kurtulabiliriz.

İNSÜLİN HORMONU

İnsülin direnci birçok organı etkileyen ve ciddi hasarlara yol açan karmaşık bir bozukluktur. Kısaca insüline karşı biyolojik yanıtın bozulması olarak bilinir. İnsülin, pankreas bezinden salgılanan ve şekerin hücrelere girmesini sağlayan hormondur. İnsülin direnci olanlarda karaciğer, yağ ve kas hücreleri, insüline düzgün cevap veremez çünkü bu kişilerde insülinin bağlandığı ve aktive olduğu insülin reseptörlerinde bir sorun vardır.

Sonuç olarak kan şekeri yükselmeye devam eder. Bunun sonucunda pankreas bezi, şeker seviyesini düşürmek için cevap olarak daha fazla insülin salgılar. Bu salgılama işlemi sonsuz değildir bu da bir süre sonra pankreas bezinin yeterli insülin üretemez hale gelmesine neden olmaktadır. Kanda giderek yükselen şeker, tip 2 diyabete, yüksek tansiyona, kan yağlarının yükselmesine ve kalp damar hastalıklarına zemin hazırlar. Ülkemizde görülme sıklığı giderek artış gösteren insülin direncini yenmenin en basit ve etkili yolu ise besinlerdeki güçte saklıdır.

KALSİYUMDAN ZENGİN TUZDAN FAKİR BESLENME YÖNTEMİ

İnsülin salınımı kalsiyuma bağımlı bir süreçtir. Eğer kalsiyum eksikliği oluşursa pankreastan insülin salgılanması olumsuz yönde etkilenir. İnsülin direnci olanlar günlük ihtiyaçları olan besinleri almalılar.

Kalsiyum alımını artırmak için beslenmede süt, yoğurt, peynir, ayran, kefir, badem, fındık ve yeşil yapraklı sebzeler tüketilmelidir. İnsülin direnci yüksek tansiyon için risk oluştur, tuz tüketimi bir tatlı kaşığını geçmemelidir.

POSALI YİYECEKLER TÜKETİLMELİDİR

Yüksek posalı beslenme, hem iştahı kontrol edip obeziteden koruyarak hem de vücut hormonlarını düzenleyerek insülin direncinin kırılmasında etkili sonuç gösterir. Kuru baklagiller, tam buğday ürünleri, arpa, yulaf, çavdar, sebze ve meyveler bol miktarda posa içeren besinlerdir.

Besinlerin içerisindeki posa çözünür ve çözünmez olmak üzere ikiye ayrılır. Her ikisi de insülin direncinde beslenmede önem taşır. Havuç, pırasa, kuşkonmaz, enginar, soğan, sarımsak, muz, elma, portakal, buğday ve mısır kepeği ile karnabahar, taze fasulye gibi kök sebzeler de insülin direncine karşı önemli olan besinlerdir.

KETEN TOHUMU İNSÜLİN DİRENCİNE KARŞI

Keten tohumu hem posanın hem de antioksidan moleküllerin etkilerini bir arada gösterebilen bileşen lignan için en iyi besin kaynağıdır. Taze çekilmiş veya öğütülmüş halde yoğurda karıştırılarak veya salatalara eklenerek günde bir tatlı kaşığı kadar tüketilebilir.

Lignan inflamasyon oluşumunu önleyerek pankreas hücrelerini korur, aynı zamanda karaciğerden glikoz çıkışını baskılar bu sayede insülin direncini azaltıcı etki sağlar. Keten tohumu bol su ile tercih edildiğinde lignan’ın yararlı etkisi artış gösterir. Bunun yanında keten tohumunun düşük glisemik indekse sahip olması, omega 3 yağ asitlerini yüksek miktarda içermesi de insülin direncinden koruyucu etkinin yükselmesine katkı sağlar.

YABAN MERSİNİ, AHUDUDU, ÇİLEK

Vitamin, mineral ve yüksek miktarsa su içerikleri ile vücudun susuz kalmasını önler, bağırsak sağlığını korur. Bu meyveler vücudun rahatça kullanabileceği enerji kaynaklarıdır.

Özellikle yoğurt, yulaf karışımına lezzet katar. Stilbenoid, fenolik asitler ve lignan’ın önemli kaynaklarıdır. Çilek ve böğürtlen tanin, yaban mersini ve Frenk üzümü antosiyanin, üzüm resveratrol içeriği ile glikozun parçalanmasına katkı sağlayan enzimleri baskılar ve kan şekerinin stabil tutulmasında görev alır.

KARABUĞDAY

Karabuğday metabolizmada insülin direncini düşürücü ilaçlar gibi etki gösterir. Hücrede glikozun kullanılarak enerjiye dönüşmesini sağlar, insülin üretimini artırıp, glikoz üretimini baskılayarak kan şekerinin yükselmesini önlemeye yardımcıdır.

Ayrıca süper tok tutucu özelliği sayesinde acıkma ataklarını önleyerek obezitenin önüne geçer. Glutensiz beslenmek isteyenler için posanın, B grubu vitaminlerin ve minerallerin çok iyi bir kaynağıdır. Et, tavuk ve balıkla, baklagillerle, sebze yemekleri ile beraber tüketilebilir veya salatalara lezzet katmak için kullanabilirsiniz.

ZENCEFİL

Zencefil 2500 yıldır Çin’de yüksek kolesterol, romatizmal hastalıklar, astım, şeker hastalığı gibi birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Ağrıları dindirmek, mide rahatsızlıklarını gidermek, bağışıklığı güçlendirmek, uyku sorunlarını önlemek gibi yararlı etkilere sahip olan zencefil, kök halde tüketilebileceği gibi toz haline getirilmiş olarak da kullanılabilir.

Zencefil sağlık için yararlı etkilerini içerdiği aktif bileşen olan gingerol sayesinde gösterir. Gingerol karaciğerden glikozun salınımını engeller bu sayede yüksek kan şekeri düzeylerinin önüne geçmiş olur.

OBEZİTEYİ ÖNLEMEK GEREK

İnsülin direncinin ortaya çıkmasında hareketsiz yaşam tarzı, beslenme ve genetik faktörler önemli rol oynar. Obezite, insülin direncini tetikleyen en önemli problemidir. Obez kişilerin vücutlarında yağ miktarı fazladır.

Bu da yağ dokudan salınan sitokin adı verilen zararlı maddelerin ve serbest yağ asitlerinin artmasına sebep olur. Bu maddeler de dokuların insüline karşı duyarlılığını azaltır ve direnç oluşturur. Bunun için insülin direnci olan fazla kilolu bireylerin ilk hedefi porsiyon kontrollü beslenme ve fiziksel aktivite ile kilo vermek olmalıdır.

DENGELİ BESLENME ÖNEMLİ

İnsülin direnciniz varsa bir poğaça ile kahvaltı yapmanız asla kabul edilemez. Kahvaltınızı yumurtalı, peynirli, zeytinli, bol domates, roka, maydanozlu veya yulaflı, sütlü, farklı meyveleri içeren kahvaltılar alternatifleri ile yapmalısınız.

Ya da bir akşam yemeğini sadece bir çorba ile geçiştirmemeniz gerekir. Bunun yanına domates, biber, salatalık, havuç, turp, kırmızı lahana gibi farklı sebzeleri içeren bir salata ve bir kase yoğurt eklemelisiniz.

YAĞ ORANINA DİKKAT

Hücrelerde hasar oluşturarak insülin direncini tetikleyen trans ve doymuş yağ alımı sınırlandırılmalı, antioksidan etkili tekli doymamış yağlara yer verilmelidir.

Yemeklerde tereyağı, kuyruk yağı gibi hayvansal yağlar yerine zeytinyağı tercih edilmesi tavsiye edilmesi önerilir. Sakatatlar, kaymak, mayonez, kremalar, etlerin yağlı kısımları ve derileri tüketilmemelidir. Margarinler, hazır paketli kraker, kek gibi ürünler sınırlı bir şekilde tüketilmesi gerekir.