Dikkat!.. Cebimizde ajan var!

Milliyet Gazetesi’nden Hanife Baş’ın haberine kadar video paylaşma ve canlı yayın imkanı karşılayan Çinli sosyal medya uygulaması TikTok, yeni bilgi ihlali iddiasıyla gündeme geldi.

ABD’li sosyal haber ve kavga sitesi Reddit, TikTok’un topladığı verilerle önemli güvenlik ve mahremiyet ihlali yaptığını yazdı. Çinli ByteDance firması bünyesinde yer alan TikTok’un dünyada 2 milyar, Türkiye’de ise 30 milyon kullanıcısı bulunuyor.

Güvenliğe tehdit

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Dijital İletişim Araştırmacısı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, TikTok’un data ihlalleri ve güvenlik sorunları nedeniyle kesintisiz gündem yaratıcı bir sosyal ağ olduğunu anımsattı. Ama son iddiaların bu mecranın siber güvenlik açısından manâlı bir sorun teşkil ettiğini gözler önüne serdiğini bildiren Kırık, “Türkiye’de de yoğun kullanılan TikTok bilhassa çocuklar ve gençler tarafından sürekli tercih ediliyor. Oysa data ihlalleri konusunda dünyada öbür yaptırım kararları alınıyor.

Telefondan silinmiş bilgilerin depolanabileceği, kullanılan telefonların teknik özellikleri hakkında bilgilerin toplanabileceği ve dilekçe kapalı olsa zeka ses ve bakış kaydı yapılabileceği bu iddialardan sadece birkaçı. TikTok uygulamasını kullanan bir kullanıcıdan izin alınmaksızın zararlı ve suç mahiyetindeki içerikler indirilebilmekte ve telefonlara virüsler sızabilmektedir. TikTok’un kopyalanan her içeriği sakladığı da iddialar arasında. Konum bilgisi ve ağ bilgisini de sakladığı iddialar aralarında” dedi.

Pandemi dönemi ihlal arttı

Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Turhan Menteş ise, sosyal medya uygulamalarının çoğunun kişisel verileri topladığını ve bilgi ihlallerinde ön plana çıktıklarını kaydederek, şunları söyledi: “Kişisel verileri daha sonra istedikleri şekillerde kullanıyorlar. Sağlık, cinsiyet, din, siyasi görüntü gibi özel nitelikli veriyi kullanmak için ağların özel müsade alması gerekiyor. Keza başvuru alışkanlıklarınızı değerlendirip profilleme yapıyorlar.

Facebook bu nedenle 5 milyar dolar canice aldı. Kullanıcılar da fazla bilinçli olmayabilir lakin bu alanlar kişinin isteğine bırakılacak konular değil. Ciddi düzenleme geldi. AB’de Genel Data Koruma Yönetmeliği (GDPR) çıkarıldı. Burada yaptırımlar çok büyük. Bizde Google’a 1 milyon 600 bin TL ceza verilirken, Fransa, Almanya Google’a 50 milyon euro cinayet kesti.”

Pandemi döneminde sağlığın ön plana çıkması nedeniyle data ihlallerinin de arttığını dile getiren Menteş, “Bulaş tespiti için önemli veri toplandı. Konum bilgileri bile paylaşıldı. Kamu sağlığı için manâlı olsa da bu veriler ömür boyu daimi oluyor. Tutulan bireysel verilerin kanunun öngördüğü açıklanmış sürelerde yok edilmesi gerekiyor” diye konuştu.

Dikkat gönüllü veriliyor!

İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Gündüz de, dijital çağın bireyleri olarak kişisel verilerimizi sosyal ağ araçlarına üye olarak gönüllü olarak sunduğumuza dikkat çekerek, şöyle konuştu:

“Üyelik aşamasında fazla uzun ve küçük puntolu metinlere ‘evet kabul ediyorum, onaylıyorum’ diyerek gerçekte olur ya de kabul etmeyi düşünmeyeceğimiz öyle çok verimizi, konumumuzu, kişisel bilgimizi haberdar olmadan veriyoruz. TikTok’ta da yaşanan durum bu. Bu cins uygulamaları kullananların bireysel veriler ve emniyet ihlalleri konusunda aklıselim ve tedbirli olmasında fayda var. Üyelik aşamasında nelere tasdik verildiği, üyelik sözleşmelerinde ne nesil şartlar istendiğini ayrıntılı olarak araştırmayı ihmalkârlık etmeyin.”

Ses ve görüş kaydedip, kart bilgilerini bile kopyalayabilir

TikTok’un yaptığı iddia edilen veri ihlalleri şöyle:

Cep telefonu kapalıyken bile ses ve görüş kaydediyor.

Telefonun kamerası ve mikrofonuna ulaşıyor.

İstediği bambaşka dosyayı cep telefonunuza yükleyebilme.

Kopyaladığınız her içeriği saklıyor. (Kart bilgisi, şifreler, kullanıcı adları)

Telefonun tüm donanımı ile data topluyor.

Resim ve videolara erişip, bunların farklı cihazlarda görüntülenmesine izin veriyor.

Ağla ilgili IP adresini ve Wi-Fi erişim adınızı takip ediyor.

Telefonunuza yüklediğiniz öteki mobil uygulamaları anlık olarak görüyor.

Android telefon kullananlardan izinsiz şekilde zip dosyası indirme ve dosyayı çalıştırma. Telefonunuza kabahat teşkil edecek içerikler indirilebilir.

Tatbik açık olmasa bile konumunuzu her 30 saniyede bir takip ediyor.

Aza olurken verdiğiniz izinlere uyarı edin

Sosyal ağlar, internet siteleri ve mobil uygulamalar bambaşka yollarla bireysel bilgileri topluyor. Bunlardan biri çerezler. İnternet siteleri ve mobil uygulamalarda çerez (cookie) kullanılıyor. Bu dosyalar bilgisayarınızın hard diskinde veya kullanıcı cihazınızda ağ tarayıcınız kadar saklanan ufak boyutlu metin dosyaları. Bunları engelleyebilirsiniz.

Öteki bir usul ise web analizi. Google Analytics’le yapılan inceleme, siteler ve mobil uygulamalar sizlerin çevrimiçi trafik analizini kapsar. İnternet siteleri ve mobil uygulamalar size farklı alanlara yönlendirilmiş sosyal ağlardan bağlantı sağlar. Sosyal ağlarda, internet ya da uygulamalardan birinin ziyareti esnasında oturum açarsanız, bu bilgileri profilinize ekleyebilir. TikTok, Facebook, Twitter gibi ağların gizlilik politikalarını mutlaka okuyun ve verdiğiniz izinleri gözden geçirin.

‘Hindistan’ yasak koydu

Böylece çok ülke TikTok’un veri ihlallerine aleyhinde da adım attı. Hindistan, ülkenin egemenliği, bütünlüğü, savunması, güvenliği ve kamu düzenine karşı zararlı faaliyetlerde bulunması gerekçesiyle Çin menşeli 59 mobil uygulamayı yasakladı. TikTok da bunlar aralarında bulunuyor.