Çocukların Suça Sürüklenmesinde Sosyalleşmenin Rolü ve Ailenin Etkisi

Çocuklarda artan sosyal medya kullanımıyla birlikte yanlış karakterlerin rol model alınmasının, genç yaşlarda işlenen suçları artırdığı dile getirildi. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Hizmetler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Miraç Burak Gönültaş, çocuk yaşta işlenen suçların nedenlerini değerlendirirken hukukî yönün yanı sıra biyopsikososyal faktörlere de dikkat çekti.

Çocuk hakları sözleşmesinin birinci maddesinde çok önemli bir vurgu bulunduğunu belirten Gönültaş, “Bir memlekette suçu önlemek istiyorsanız öncelikle çocuk suçluluğunu önlemek gerekir” ifadesine yer verdi. Çocukların içselleştirdikleri öğrenimlerle toplumda birey haline geldiklerini söyleyen uzman, çocukların sosyalleşmesi için aile, okul, eğitim, çevre ve arkadaş gruplarının temel etkenler olduğunu vurguladı. Bu süreçte çocuklar, toplumun değerlerini öğrenir, içselleştirir ve uygulamaya koyarlar; böylece o topluma ait bir birey haline gelirler.

“En büyük problemlerden biri sosyalizasyon” ifadesiyle, suça sürüklenen çocuklarda görülen başlıca sorunun sosyalizasyon problemleri olduğuna dikkat çekildi. Çocuklar, içinde bulundukları toplumun kurallarına uyum sağlayamayınca bazı toplumsal sorunlardan etkilenirler. Türkiye’de çocuk suçluluğuna ilişkin istatistiklere bakıldığında, adli sisteme yönelmeden önce belirli bir süreçten geçtikleri ve özellikle anti-sosyal davranışlar bağlamında risk altında oldukları kaydedildi. Bu davranışlar yıkıcı ve bozucu nitelikte olup, ceza yasasında doğrudan cezai sonuç doğurmasa da diğer suçların altyapısını oluşturur.

Aile ile ilgili önemli noktalar ise, yanlış tutumların çocukları suça sürüklemede kritik rol oynayabileceğidir. Gönültaş şu değerlendirmeyi yaptı: “Ailelerin yetersizlikleri ve ilgisizlikleri bu durumu etkiler. Bazı aileler çocuk suçluluğunu destekleyen ters fonksiyonlar geliştirebilir. Çocuklar, çevresindekilerin davranışlarını gözleyerek bu suçu öğrenirler. En önemli olan ise bir suç işlediğinde bu davranışından vicdan azabı duymaması ve aile tarafından yüceltilip kahramanlaştırılmasının, çocukları daha fazla suça iter yöndedir.”

Bu süreçte sosyal medya etkisi de tartışma konusudur. Uzmanlar, çocukların davranış ve değerlerini etkileyen iletişim biçimlerinin, gençleri riskli davranışlara sürükleyebileceğini belirtmektedir.