AYM’den ‘hasta mahremiyeti’ kararı

Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, C.Ö isimli birey 2010 yılında ruh ve sinir hastalıkları uzmanı doktor H.C. tarafından tedavi edilmiştir. Bu süreç sırasında, özellikle C.Ö’nün annesi, 2016 yılında “oğlunun psikolojik rahatsızlığı bulunduğunu ve hayatından endişe ettiğini” belirtmiş ve doktor H.C.’den, tedavi sürecine ait detayları içeren raporu talep etmiştir. Nitekim, doktor H.C., anneye bu raporu teslim etmiş ve olaylar böylece gelişmiştir. Ancak, C.Ö, annesi ile arasında yaşanan çıkar çatışması ve kişisel bilgilerinin hukuka aykırı biçimde paylaşılması nedeniyle rahatsızlık duymuş ve “hasta mahremiyetinin ihlal edildiği” iddiasıyla doktor H.C. hakkında suç duyurusunda bulunmuştur.

Yapılan yargılamalar neticesinde, H.C.’nin “kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme veya yayma” suçundan yargılanması sonucunda beraat kararı verilmiştir. Buna rağmen, C.Ö, şikayet sürecinde etkili bir ceza kovuşturması yürütülmediğini öne sürerek, kişisel verilerinin korunması hakkının ihlal edildiğini iddia etmiş ve bu nedenle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuştur.

AYM’nin Değerlendirmeleri ve Karar Gerekçeleri

Başvuruyu inceleyen Yüksek Mahkeme, yaptığı değerlendirmede, özel hayata saygı kapsamında “kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının” ihlal edildiğine hükmetmiştir. Kararın gerekçesinden, hasta yakınlarının bilgilendirilmesinin mümkün olduğu, ancak “tehlike arz eden bazı durumlarda bu bilgilendirmenin kapsamının olayın şartlarına göre değişebileceği” ifade edilmiştir.

İşte, somut olayda, yapılan bilgilendirmenin, ergin olan başvurucunun tedavi sürecine ait ve hassas veri niteliğindeki bilgileri içerdiğine dikkat çekilmiştir. Raporun, “başvurucunun rızası olmadan, dâhi annesine dahi olsa, üçüncü bir kişiye verildiği” vurgulanmıştır. Ayrıca, başvurucunun “annesi ile arasında çıkar çatışması ve husumet bulunduğu” iddiası da kararda yer almıştır.

• Mahkemelerin, bilgilendirmenin ötesine geçerek belge verilmesinin gerekli olup olmadığını,
• Sırf bilgilendirme yapmak yerine belge verilmesini zorunlu kılan sebeplerin bulunup bulunmadığını,
• Başvurucu ile hassas sağlık bilgilerini içeren belgenin verildiği anne arasında menfaat çatışması olup olmadığını,
• 2010’da yapılan tedavinin ardından 2016’da belge verilmesine kadar geçen sürede, aradan geçen 6 yılın ardından ne gibi acil bir durumun olduğu,
• Ve belgenin verilmesini gerektirecek acil ve istisnai bir durumun varlığı durumunda, annenin dahi olsa üçüncü bir kişiye belge verilmesi yerine alternatif yolların olup olmadığı gibi kritik noktaların tartışılmadan karar verildiği tespit edilmiştir.

Mahkemenin, kişisel verilerin korunması hakkı yönünden Anayasa’nın 20. maddesinin son fıkrasındaki gerekliliklere uygun, ilgili ve yeterli gerekçelerin ortaya konmadığını belirttiği kararda, “Somut olayın özel şartlarında, kişisel verilerin korunması hakkının devlete yüklediği pozitif yükümlülüklerin yerine getirilmediği” ifade edilmiştir. Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi, yapılan tüm değerlendirmeler ve gerekçeler ışığında, “özellikle hasta mahremiyetinin ve kişisel verilerin korunması hakkının ihlal edildiğine” karar vermiştir.