Avrupa’da Saat Dilimi Tartışması: Yaz Saati Uygulamasına Son Verme Çalışmaları ve Son Gelişmeler

Avrupa Birliği üyesi ülkeler için 2001 yılından bu yana yürürlükte olan uygulama, yazın saat bir saat ileri, kışın ise bir saat geri alınması şeklinde ilerliyordu. Mevsimsel saat değişikliğiyle ilgili tartışmalar uzun süredir sürüyor; kuralların kaldırılması yönünde ilk olarak 2018 yılında AB Komisyonu, ardından AP tarafından 2019’dan itibaren destek mesajları geldi. Ancak üye ülkeler bu çağrılara henüz somut adım atmadılar ve konu zaman zaman siyasi gündemden düştü.

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez’in 20 Ekim’deki açıklaması bu konuyu yeniden hararetlendirdi. Sánchez, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda şu görüşleri dile getirdi: artık bunun gerekliliğine inanmıyorum; vatandaşlar ve anketler saatin değiştirilmesine karşı çıkıyor, ayrıca enerji tasarrufuna da çok az katkısı olduğuna dair bilimsel kanıtlar bulunduğunu belirtti. İspanya’nın bu yaklaşımı, üye devletlerin vatandaşlarını dinlemesi, bilimsel verileri dikkate alması ve politikalarını güncel ihtiyaçlara göre uyarlaması gerektiği yönündeki görüşü güçlendirdi.

AB’de enerji kullanımı ve ulaşım güvenliği üzerinde belirgin etkileri olabileceği düşünülen bu uygulama, 2026’da sona erdirilmesi yönündeki çağrılarla karşılaşıyor. Sanchez, konuyu sadece konuşmakla yetinmeyip AB ulaştırma, telekomünikasyon ve enerji bakanlarının gündemine taşıdı. İlk destek verenler arasında Finlandiya, Polonya, AB Komisyonu ve Avrupa Parlamentosu bulunuyor. Mevcut durumda konunun resmi olarak değiştirilmesi için ortak bir karar gerekmektedir; ancak bu karar için aralarında fikir birliği sağlanması nadir görülen bir durum değildir.

Güncel tartışmalar ışığında Birliğin Enerji Komiseri Dan Jorgensen, mevsimsel saat değişikliğinin milyonlarca vatandaş üzerinde etkisi olduğunu ve bu konunun siyasi gündemin en üst sıralarında yer almayabileceğini ifade etti. AB Komisyonu ise koordineli bir çözümün hâlâ mümkün olduğuna inanıyor ve sürecin yeniden görüşülmesi için elinden geleni yapacağını belirtiyor. AP’nin düzenlediği oturumlarda da bu çağrı yinelendi ve zaman değişiminin artık gerekliliği konusunda ortak bir görüşe varılması zorlaşıyor.

Saat değişikliğinin etkileri konusunda ise çalışmalar farklı sonuçlar veriyor: bazı dönemlerde enerji tasarrufu sağlanırken bazı alanlarda enerji tüketimini artırdığı gösterildi. Uzmanlar, özellikle yaşlılar ve kronik hastalıkları olan kişilerde yan etkilerin daha belirgin olabildiğini vurguluyorlar. 2017 yılında Danimarka’da yapılan bir araştırma, yaz saatinden kış saatine geçişin depresyon belirtilerini artırabildiğini gösterdi; ancak sağlık üzerinde net bir olumsuzluk için tek bir sonucun yeterli olmadığı da ifade edildi.

Girişimler ve geçmiş Saat uygulamasının kökeni 19. yüzyılın sonlarına dayanıyor; 1. Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın başlattığı bu uygulama sonraki yıllarda pek çok ülkeye yayıldı. 2001 yılından itibaren Avrupa Birliği’nin resmi kuralları arasına giren uygulama, 2018 yılında AB Komisyonu’nun önerisiyle vatandaşların bu değişiklikten uzak durmaları gerektiğini belirtmişti. AP ise 2019’da bu yönde bir karar alarak destek verdi. Güncel karar için gerekli olan oy birliği değil, nitelikli çoğunluğun onayıdır; bu da AB nüfusunun belirli bir yüzdesini temsil eden ülkelerin olumlu oyunu gerektirir.

Kaynaklar Haberler.com ve benzeri kamuya açık bilgilerden derlenen veriler; mevsimsel saat değişikliği konusundaki tartışmaların özetidir.