Avrupa Birliği’nin Yapay Zeka Düzenlemeleri ve Yasaklar

Avrupa Birliği’nin Yapay Zeka Düzenlemeleri

Avrupa Birliği, sosyal puanlama, duygu tanımlama ve biyometrik veri kullanımı gibi yüksek riskli yapay zeka uygulamalarını yasaklayan katı kurallarını yürürlüğe soktu. Bu yeni düzenlemeler, yapay zeka sistemlerine yönelik yasaklı alanları kapsamaktadır ve bugünden itibaren geçerli olacaktır.

Avrupa Birliği’nin yapay zeka kullanımını düzenleyen yasası, özellikle yüksek riskli uygulamalara dair hükümleri uygulamaya koymuş durumda. Sosyal puanlama yapan ve bireylerin sosyal, mesleki ya da eğitim hayatını etkileyen yapay zeka sistemlerinin kullanımı artık yasaklanmıştır. Bunun yanı sıra, internet veya kameralardan toplanan yüz verilerinin veri tabanı oluşturulması da bu yasak kapsamına alınmıştır.

Ayrıca, duygu tanımlama ve suç profilleme gibi tekniklerin kullanımı, kişilerin özelliklerine veya profillerine dayanarak suç eğilimi tespit etme girişimlerini engellemek amacıyla tamamen yasaklanmıştır. Özellikle, ırk, din, siyasi görüş, cinsel yönelim gibi özel nitelikli verileri işleyen biyometrik sistemler tehlikeli olarak sınıflandırılmış ve kullanımları durdurulmuştur.

İnsanların zafiyetlerinden yararlanan veya bilinçaltı teknikler ile bireyleri manipüle eden yapay zeka sistemleri de yasaklı uygulamalar arasında yer almaktadır. Bu bağlamda, insan davranışlarını değiştirmeyi hedefleyen veya bireyleri farkında olmadan etkileyen teknikler içeren yapay zekalara karşı Avrupa Birliği, sert önlemler almıştır.

Kamu Alanlarında Biyometrik Tanımlamaya Kısıtlama

Kamuya açık alanlarda, gerçek zamanlı biyometrik tanımlama sistemlerinin genel kullanımı yasaklanmıştır. Ancak kolluk kuvvetleri, yalnızca özel izinle ve istisnai durumlarda bu sistemlere erişim sağlayabilecektir. Bu durum, bireylerin kamusal alanda izlenmesini sınırlamayı ve kişisel özgürlüklerin korunmasını hedeflemektedir.

Bugünden itibaren, yapay zeka geliştiren ve kullanan tüm şirketlerin sistemlerini risk düzeyine göre analiz etmeleri gerekecek. AB kurallarına uymayan şirketler, yüksek para cezalarıyla karşılaşma riski taşıyacaklardır.

Genel Amaçlı Modeller için Kurallar 2025’te

Avrupa Birliği, genel amaçlı yapay zeka sistemleri için düzenlemeleri 1 Ağustos 2025 itibarıyla devreye almayı planlamaktadır. Bu tarihten itibaren genel yapay zeka modelleri daha sıkı yükümlülüklere tabi tutulacaktır.

AB Yapay Zeka Yasası, ilk kez 1 Ağustos 2024’te yürürlüğe girmiştir. Yasanın, yüksek risk içeren yapay zeka sistemlerine yönelik bölümleri, yapay zeka teknolojisindeki potansiyel zararları en aza indirmeyi amaçlamaktadır.