Alkol Tüketiminin Demans Riski Üzerindeki Gerçek Etkisi: Genetik Verilerle Yeniden Değerlendirme

ABD ve İngiltere kökenli iki büyük araştırma, toplam 559 binden fazla katılımcının sağlık kayıtlarını inceleyerek alkol tüketiminin demans riskine etkisini uzun süreli takip altında değerlendirdi. Katılımcılar 56–72 yaş aralığında bulunup 4–12 yıl boyunca gözlemlendi; süreçte 14 binden fazla katılımcıya demans teşhisi kondu.

Haftada 40 içkiden fazlasını tüketenler ve alkol bağımlılığı olanlarda risk belirgin şekilde artarken, gözlemsel analizler bu artışı yüzde 41 ila 51 aralığında gösterdi. Ancak genetik yöntemlerle yürütülen Mendelian randomizasyon çalışmasında bu artışın gözlemlendiği kadar koruyucu bir etkiyi göstermediği; tam tersine her ek içkinin riskleri doğrusal olarak yükseltmesi dikkat çekti.

Genetik doğrulama olarak tanımlanan bu yaklaşımda, alkol tüketimine yatkınlık gösteren genetik varyantların demans riskini arttırdığı belirlendi. Haftalık sadece 1–3 ek içki bile riski %15 oranında yükseltirken, alkol bağımlılığına genetik yatkınlığın iki katına çıkmasının yaklaşık %16’lık ilave bir riskle bağlantılı olduğu kaydedildi.

Önceki çalışmalar neden yanıltıcıydı? Bilim insanları, alkolün koruyucu olduğu yönündeki bulguların çoğunlukla demans gelişiminin erken döneminde kişilerin alkol tüketimini azaltmasıyla açıklanabileceğini savundu. Düşük seviyelerde alkol tüketiminin fayda gösterdiğine dair görünen sonuçlar, ters nedensellik nedeniyle oluşmuş olabilir.

Uzman uyarısı Araştırmacılar, düşük düzeydeki alkolün dahi güvenli olarak görülmemesi gerektiğini ve alkol tüketimini azaltmanın demansın önlenmesinde önemli bir strateji olduğunun altını çizdi. Bu çalışma, ılımlı içkinin beyne faydalı olduğu yönündeki görüşü çürütüyor ve her tür alkolün demans riskini artırabileceğini güçlü biçimde ortaya koyuyor.