4 soruda açıkladılar: “Aşıları karıştırmak kaçınılmaz”

Sözcü Gazetesi’nin haberine göre beyinde kan pıhtılaşmasına yol açtığı iddia edilen Oxford-AstraZeneca ile Johnson & Johnson aşılarının kullanımına pek çok ülkede ara verildi.

Aşıların etkinliği ve güvenliği soru işaretleri yaratırken, halihazırda bu aşılardan olan kişilerin durumunun ne olacağı merak konusu. Bu noktada aşıların karıştırılması ihtimali devreye giriyor. Henüz bu konuda elde bir veri olmasa da, Oxford uzmanları çalışmalarını hızlandırdı.

İlk ve ikinci dozu farklı aşılarla tamamlamak anlamına gelen aşıları karıştırma işlemi, Oxford Aşı Grubu bünyesinde deneniyor. İkinci aşamaya geçen çalışmalara Oxford-AstraZeneca veya Pfizer-BioNTech aşısı olmuş 1000 kişi katılıyor. 50 yaş ve üzerindeki bu gruba ikinci doz olarak AstraZeneca, Pfizer, Moderna veya Novavax aşılarından biri yapılacak.

İLK SONUÇLAR MAYIS AYINDA

Oxford Üniversitesi’nin aşı bölümünden Prof. Dr. Matthew Snape bu çalışmayla işlerini şansa bırakmayacaklarını söyledi. Snape, aşıları karıştırmaya yönelik ilk sonuçların mayıs ayında alınacağını vurguladı.

Financial Times gazetesi, aşıları karıştırma sürecindeki gelişmeleri ve son durumu dört soru altında inceledi.

İşte o sorular ve yanıtları…

AŞILARI KARIŞTIRMAYI KİM VE NEDEN İSTİYOR?

AstraZeneca aşısının beyinde kan pıhtılaşmasına yol açtığı iddialarının Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından da kabul edilmesinin ardından, Almanya ve Fransa aşının kullanımını durduran ilk ülkeler oldu. İki ülke, bu aşının ilk dozunu olan 60 yaş altındaki kişilere ikinci dozu mRNA aşılarından yapmayı değerlendirdiğini açıkladı.

Çin de aşıları karıştırmayı değerlendiren ülkelerden. Ancak onların sebebi biraz daha farklı. Yerli üretim aşıların virüse karşı etkinlik oranının beklenenden düşük olması üzerine, üçüncü doz farklı bir aşıyla bağışıklığın artırılması fikri tartışılmaya devam ediyor.

İŞE YARADIĞINI GÖSTEREN KANITLAR NELER?

Bilim insanlarının aşıları karıştırmanın tehlikeli olabileceğine dair endişesi yok denecek kadar az. Prof. Dr. Snape, ilk aşama denemelerinde herhangi bir güvenlik sorunuyla karşılaşmadıklarını söyledi. Prof. Dr. Snape’in düşüncesine göre ana risk, aşıları karıştırdıktan sonra bağışıklık sisteminin istenen yanıtı vermemesi ve aşının etkinliğini düşürmesi ihtimali.

Ancak hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar umut vadeden sonuçlar ortaya koydu. Çin’de yapılan bir araştırmada, klasik yöntemle geliştirilen bir Çin aşısı uygulanan farelere, ikinci doz olarak mRNA tipi aşılardan uygulandı. Yapılan incelemelerde farelerdeki bağışıklık tepkisinin yükseldiği tespit edildi.

Çalışmayı yorumlayan Prof. Dr. Snape, “Bu durum bize ortaya konan standartlardan çok daha iyi bir sonuç görebileceğimizin ipuçlarını veriyor” dedi.

FARKLI AVANTAJLARI OLABİLİR Mİ?

Teknik olarak evet. Onay almış tüm aşılar, bağışıklık sisteminin corona virüsüne karşı yanıt vermesini sağlamayı öğretiyor. Ancak her aşı bunu farklı bir yöntemle yapıyor. Bu durumu öğrencilerin farklı yöntemler kullanarak aynı materyallerle farklı ve daha etkili sonuç elde etmesine benzetmek mümkün. Aşıları karıştırmada da teorik olarak daha efektif sonuçlar alınması olası görülüyor.

Farmakoepidemiyoloji uzmanı Prof. Dr. Stephen Evans, aşıların ilaçlar gibi olmadığını anlamanın büyük önem taşıdığını söylüyor. Prof. Dr. Evans, “Aşının vücutta kalarak faydalarını göstermeye devam etmesi beklenmiyor. Aşının yaptığı şey, vücudun kendi bağışıklık sistemini eğiterek virüsü püskürtmesini sağlamak. Yani virüse karşı işi yapacak olan bağışıklık sisteminin kendisi” dedi.

MUTASYONLARA KARŞI KARIŞTIRMA UYGULANABİLİR Mİ?

Dünya genelinde süren aşılama kampanyalarının ilk aşamalarında dozları karıştırma işlemi uygulanmasa da, ortaya çıkan mutasyonlar denklemi değiştirebilir. Daha bulaşıcı olduğu belirtilen İngiltere ve Güney Afrika mutasyonlarının aşıların etkinliğini azaltmasından endişe ediliyor.

Bu noktada etkinliği artırmak için üçüncü doz aşının yapılması seçeneği devreye girebilir. Üçüncü doz seçeneğinde de farklı bir aşının uygulanması bağışıklığı güçlendirmede öne çıkan bir yöntem olabilir.

Bağışıklık sisteminin corona virüsüyle mücadeledeki silahları olan antikorlar ve T hücrelerinin seviyesini ölçtüklerini belirten Prof. Dr. Snape, “Yeni mutasyonlara karşı bağışıklık sisteminin performansını yükseltmek için aşıları karıştırmamız gerekecek. Bu neredeyse kaçınılmaz” ifadelerini kullandı.