YÖK erişimi artırdı, ulusal tez merkezine ilgi arttı

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı (YÖK) Tez Merkezi, birçok alanda yapılan tez çalışmalarının toplandığı ve ilgili araştırmacılara tam metin hizmeti olarak sunulduğu tek merkez olma unvanını koruyor. YÖK Ulusal Tez Merkezi’ni kullanan araştırmacıların sayısı her geçen gün artarken, araştırma alanlarındaki geniş veri tabanı da 2019 yılı sonunda 74 bin 122’ye ulaştı. ‘Yeni YÖK’ün girişimleriyle başlatılan yasal süreç sonucunda 2019 yılında eklenen tezlerin erişime açık olma oranının da yüzde 97’nin üzerine çıkması ilginin artmasında büyük bir etken.

Yüksek lisans, doktora, tıpta uzmanlık, diş hekimliğinde uzmanlık ve sanatta yeterlik tezlerinin toplandığı ve araştırmacılara tam metin erişimi sağlandığı ‘YÖK Ulusal Tez Merkezi’nde 2019 yılı sayfa görüntülenme sayısı 74 milyon 166 bin 309 oldu. Bu verilerin yanı sıra YÖK tarafından paylaşılan bilgiler ışığında veri tabanına kayıtlı tez sayısı, sisteme yeni eklenen tez sayısı ve tezlerin indirilme sayılarında da artış gözlemlendi.

YÖK’ün ‘açık erişim ve açık bilim’ politikası sisteme ilgiyi artırdı

2019 yılı verilerine göre YÖK Ulusal Tez Merkezi’nden faydalanan kullanıcı sayısı bir önceki yıla göre yüzde 25 oranında artarak toplam 5 milyon 36 bin 614’e ulaştı. Sistemi kullanan kişi sayısı 2018 yılında 4 milyon 19 bin 895 olarak belirlenmişti. Böylelikle bir yılda 1 milyonu aşkın kullanıcının daha sistemden faydalandığı görüldü.

Veri tabanına kayıtlı tez sayısı 600 bine ulaştı

YÖK Ulusal Tez Merkezi veri tabanına eklenen tezlerin sayısı da büyük bir hızla artmaya devam ediyor. 2018 yılında sisteme yeni eklenen tez sayısı 41 bin 816 iken, 2019 yılında bu sayı yüzde 77’lik bir artış ile 74 bin 122 oldu. 2019 yılında veri tabanına kayıtlı toplam tez sayısı bir önceki yıla göre yüzde 14’lük bir artış göstererek 600 bine yaklaştı. 2018 yılında sistemde toplam 520 bin 456 adet tez bulunuyordu.

2019 yılında YÖK Ulusal Tez Merkezi’ndeki tezlerin indirilme sayısı 16 milyon 364 bin 817 olarak gerçekleşti. İndirilme sayısında bir önceki yıla oranla yüzde 12’lik artış yaşandı. 2018 yılında 14 milyon 640 bin 189 olan indirme sayısında 1 milyon 700 bini aşkın artış kaydedildi.

Ayrıca ‘Yeni YÖK’ ün girişimleriyle başlatılan yasal süreç sonucunda 2019 yılında eklenen tezlerin erişime açık olma oranı yüzde 97’nin üzerine çıktı. Bu vesileyle ‘YÖK Ulusal Tez Merkezi’ne araştırmacıların ilgisinde gözle görülür bir artış yaşandı. Tezlerin neredeyse tamamının erişime açık olması araştırmalardaki çeşitliliği de arttırdı.

Üniversitelerde ‘Ulusal Akademik Açık Erişim Sistemi’ kurulacak

Yeni YÖK’ün geçtiğimiz yıl başlatmış olduğu ‘Açık Bilim ve Açık Erişim’ çalışmaları çerçevesinde Türkiye’deki bütün üniversitelerde uluslararası standartlarda ‘Ulusal Akademik Açık Erişim Sistemi’nin kurulması hedefleniyor. Bu sistem sayesinde üniversitelerde bilimsel faaliyetler neticesinde yazılan lisansüstü tezler, makaleler, kitaplar, kongre bildirileri ve diğer yayınların bibliyografik denetimi sağlanarak açık erişimde olarak araştırmacıların hizmetine sunulacak.

Ulusal Akademik Açık Erişim Sistemi’nin hayata geçirilmesi neticesinde üniversitelerdeki yayınların uluslararası sistemlerde daha görünür hale gelmesine olanak sağlanacak.

Türkiye’de yapılan bilimsel çalışmaların uluslararası görünürlüğünün artması ile Türk üniversitelerinin dünyadaki çeşitli derecelendirme kuruluşlarınca yapılan değerlendirilmelerinde de çok olumlu etkisi olacağı düşünülüyor.

Emin Kuvat